Όταν ανακοινώθηκε στους μαθητές και τις μαθήτριες των τμημάτων Α1 και Α2 ότι φέτος στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας θα δουλέψουμε πάνω σε ένα ολόκληρο λογοτεχνικό βιβλίο στην τάξη, οι αντιδράσεις ήταν κάπως έτσι: «Τι είδους βιβλίο;», «Πόσες σελίδες θα είναι;», «Θα το διαβάσουμε ΟΛΟ;», «Θα είναι δύσκολο;». Η προσδοκία συνυπήρχε με μια παιδική αγωνία για το άγνωστο. Μετά από πολλή σκέψη και αναζήτηση καταλήξαμε στο βιβλίο του Ρόμπερτ Φίσερ, «Ο Ιππότης με τη Σκουριασμένη Πανοπλία». Επειδή ακριβώς είναι ένα βιβλίο που δεν διαβάζεται μόνο με το μυαλό, αλλά και με την καρδιά, ζητήθηκε από τα παιδιά να ακολουθήσουν όλα μαζί τον ιππότη σε ένα διαφορετικό ταξίδι. Όχι στον χάρτη, αλλά μέσα τους. Κι εκεί ξεκίνησαν όλα… 

Ένα φαινομενικά απλό παραμύθι, με μεσαιωνικό – ιπποτικό σκηνικό, κατέληξε να μας προσφέρει πολύτιμες ευκαιρίες για στοχασμό, αυτοπαρατήρηση και έκφραση. Αποτέλεσε έτσι την αφετηρία για μια ολοκληρωμένη δράση φιλαναγνωσίας, η οποία σχεδιάστηκε με στόχο όχι μόνο την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, αλλά και την ενίσχυση δεξιοτήτων ζωής: της ενσυναίσθησης, της αυτογνωσίας, της δημιουργικής έκφρασης και της συνεργασίας.  

Βαθύτερη ανάλυση στην τάξη 

Κατά την ανάγνωση του βιβλίου, αναλύσαμε με τους μαθητές τις βασικές αλληγορίες που το διατρέχουν. Συζητήσαμε για την πανοπλία ως σύμβολο των προσωπικών αμυνών και των ψευδών ρόλων που υιοθετούμε για να γίνουμε αποδεκτοί ή για να προστατευτούμε. Ο φυλακισμένος στην λαμπερή του πανοπλία αλλά ταυτόχρονα ρωμαλέος ιππότης, ο απόκληρος της ίδιας του της οικογένειας, η συνάντηση με τον μάγο, το κάστρο της Σιωπής, το μονοπάτι της Αλήθειας και ο δράκος, όλα αυτά αποτέλεσαν σταθμούς για εσωτερικές συζητήσεις γύρω από θέματα όπως: 

Τι σημαίνει να είμαι ο εαυτός μου; 

Ποια είναι τα «μέρη της πανοπλίας» που φοράμε καθημερινά; 

Ποιες λέξεις ή πράξεις μας βοηθούν να «ξεσκουριάσουμε»; 

Τι μας εμποδίζει να αγαπήσουμε — τον εαυτό μας και τους άλλους; 

Η προσέγγιση ήταν βιωματική και διαλογική. Μέσα από ερωτήσεις, παιχνίδια ρόλων και προσωπικές καταγραφές, τα παιδιά κλήθηκαν να «συναντήσουν» τον ιππότη μέσα τους και να αναγνωρίσουν τη δική τους πορεία. Αφού ολοκληρώσαμε την ανάγνωση και την ερμηνεία του κειμένου, δόθηκαν στους μαθητές συγκεκριμένες οδηγίες για την υλοποίηση δημιουργικών δράσεων: 

Δημιουργία κατασκευών και μακέτας: Κάθε ομάδα ανέλαβε να αποδώσει εικαστικά τη διαδρομή του ιππότη μέσα από μακέτα. Οι μαθητές αναπαρέστησαν με φαντασία και ακρίβεια τους σταθμούς του ταξιδιού: από το κάστρο μέχρι το τέλος της διαδρομής του ήρωα, με συμβολικά υλικά, κατασκευές και λεζάντες. Παράλληλα κατασκεύασαν το κράνος και το σπαθί του ιππότη.  

Το γράμμα που έλαβε ο ιππότης από τον γιο του: Μαθήτρια ανέλαβε να συντάξει το γράμμα που έλαβε ο ιππότης από τον γιο του, όπου του εξέφραζε το πικρό του παράπονο ότι λείπει πολύ στον ίδιο και τη μητέρα του.  

Ο χάρτης της πορείας του ιππότη: Μαθήτρια σχεδίασε έναν ενδεικτικό χάρτη της πορείας που ακολούθησε ο ιππότης από το βασίλειό του μέχρι τα τρία κάστρα που του υπέδειξε ο μάγος. 

Φύλλο της μνήμης: Τα παιδιά κλήθηκαν να επιλέξουν και να καταγράψουν φράσεις από το βιβλίο που τους συγκίνησαν, τους προβλημάτισαν ή τους ενέπνευσαν. Το φύλλο αυτό αποτέλεσε ένα μικρό προσωπικό αποτύπωμα της σχέσης τους με το κείμενο. 

Παρουσίαση PowerPoint: Δημιούργησαν μια ομαδική παρουσίαση βασισμένη στο βιβλίο, με αναφορά στους χαρακτήρες, στα σύμβολα, στη δομή του ταξιδιού του ήρωα, καθώς και στις ερμηνείες που έδωσαν οι ίδιοι. 

Θεατρικό δρώμενο: Με πολλή όρεξη και δημιουργικότητα, τα παιδιά γύρισαν ένα σύντομο θεατρικό βασισμένο σε σκηνές του βιβλίου, αποδίδοντας με χιούμορ αλλά και ουσία τις εσωτερικές συγκρούσεις του ιππότη. 

Η ανταπόκριση των παιδιών υπήρξε συγκινητικά θετική. Η δράση λειτούργησε όχι μόνο ως εργαλείο κατανόησης ενός λογοτεχνικού έργου, αλλά και ως καθρέφτης εσωτερικής ανάπτυξης. Οι μαθητές εξέφρασαν συναισθήματα, αναρωτήθηκαν για τον εαυτό τους, συνεργάστηκαν, δημιούργησαν και τελικά φώτισαν, με τον δικό τους τρόπο, τα βαθιά μηνύματα του βιβλίου. Για εμάς, ο «Ιππότης με τη Σκουριασμένη Πανοπλία» έγινε κάτι πολύ περισσότερο από ένα μάθημα φιλαναγνωσίας. Ήταν μια ευκαιρία ουσιαστικής παιδαγωγικής εμπειρίας, που συνδύασε λογοτεχνία, ψυχοπαιδαγωγική και δημιουργική έκφραση. Κάθε δημιουργία των μαθητών μας ήταν ένας καθρέφτης αυθεντικός — άλλοτε με χιούμορ, άλλοτε με σοβαρότητα, πάντα όμως με ειλικρίνεια. Ο ιππότης τους δεν ήταν πια μόνο ένας χαρακτήρας βιβλίου, αλλά η αφορμή για να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους και τους άλλους. Και γι’ αυτό το ταξίδι που κάναμε μαζί, αισθανόμαστε βαθιά υπερήφανοι και ευγνώμονες.