Γράφει ο μαθητής Πολυνείκης Τσακανίκας (Β3)

Η Βασιλική Παυλίδου, γεννημένη στη Δράμα, έχει ένα στόχο που ξεπερνά κάθε υπαρκτό όριο Αστροφυσικής! Είναι συνεπικεφαλής μιας ερευνητικής ομάδας, μαζί με τον δρ Τόρστεν Ένσλιν από το Ινστιτούτο Αστροφυσικής Max Planck στη Γερμανία και τον καθηγητή Φίλιπ Μερτς από το Πανεπιστήμιο Rwth του Άαχεν στη Γερμανία και στόχος τους είναι να δημιουργήσουν τον πρώτο τρισδιάστατο χάρτη του γαλαξία μας. Έναν χάρτη, που ίσως θα βοηθήσει τον προσανατολισμό των ανθρώπων στο κοντινό διάστημα.
Η χρήση του όρου «Άτλαντας» στον τίτλο του έργου έχει ενδιαφέρουσα σύνδεση με την ελληνική μυθολογία. Ο Άτλαντας, που σήκωνε τον ουρανό στους ώμους του, συμβολίζει την αντοχή και την υποστήριξη του κόσμου. Παρομοίως, ο «Γαλαξιακός Άτλαντας» λειτουργεί ως μια υποδομή κατανόησης, που σηκώνει το βάρος της κοσμικής γνώσης. Λέει η κ. Παυλίδου σε συνέντευξή της: «Παρατηρούμε τα σύννεφα, όμως δεν καταλαβαίνουμε πόσο ακριβώς μακριά είναι από εμάς. Επιπλέον, δεν ξέρουμε την απόσταση μεταξύ τους, ούτε και ποιο είναι μπροστά από ποιο. Έτσι είναι και στο διάστημα.»
Όμως τώρα αυτό έχει αλλάξει. Όπως επισημαίνει, ύστερα από την ερώτηση «Γιατί τα γνωρίζουμε αυτά τώρα;»: «Δεν μπορούσαμε (να μετρήσουμε τις αποστάσεις) μέχρι τώρα για τον εξής λόγο: δεν είχαμε κάποιες απαραίτητες παρατηρήσεις. Είναι σαν να συναρμολογείς ένα μεγάλο παζλ και δεν έχεις τις γωνίες. Τώρα, όμως, έχουμε κάποιες παρατηρήσεις, που μας έδωσαν τις γωνίες. Και αυτές είναι για τα αστέρια και μόνο για τα αστέρια του γαλαξία μας, για τα οποία μπορείς να μετρήσεις – με μια πολύ καλή τεχνολογία – το βάθος τους. Το πόσο μακριά είναι δηλαδή.»
Με την εξέλιξη της τεχνολογίας εξηγεί ότι μπορεί να εντοπίσει αστέρια και ύστερα σκόνη, η οποία απορροφά το φως και άρα, και αέρια. Έτσι, σιγά σιγά, εκείνη και η ομάδα της θα μπορέσουν να οικοδομήσουν τον γαλαξία.
Αυτό το πρότζεκτ ονομάζεται «mw-atlas» και προβλέπεται να χρειαστούν 10 εκατομμύρια ευρώ μέχρι να ολοκληρωθεί, ένα ποσό το οποίο είναι μικρό σε σχέση με το μεγαλείο του έργου. Μέχρι στιγμής, έχουν χαρτογραφηθεί μικρά κομμάτια γύρω από τον ήλιο. Η Βασιλική Παυλίδου έχει ξεκινήσει τα πρώτα βήματα για το πιο εντυπωσιακό επίτευγμα που έχουμε δει εδώ και χρόνια. Χάρη σε εκείνη, ίσως, σε λίγο να μπορούμε να κοιτάμε τον ουρανό και να ξέρουμε πού βρίσκονται τα πάντα!

Γράφει η μαθήτρια Μαρία Ανδρεάκου (Β1)

Ο Λουκιανός, συγγραφέας της αρχαιότητας, υπήρξε πρωτοπόρος της επιστημονικής φαντασίας με το έργο του «Αληθής Ιστορία». Εκεί περιγράφει φανταστικά ταξίδια, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει το ταξίδι του στη Σελήνη και η επαφή με τους «Σεληνίτες». Διδαχθήκαμε πρόσφατα στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών το κείμενο «Οι Σεληνίτες». Στο έργο του αυτό, ο Λουκιανός μάς αφηγείται τις εντυπώσεις του από τη συνάντησή του με έναν εξωγήινο πολιτισμό, όταν το σκάφος του ξαφνικά «αεροδρόμησε» στη Σελήνη. Αρχικά, μας μιλά για το πρότυπο ομορφιάς τους, που είναι να είσαι φαλακρός. Οι Σεληνίτες έχουν μακριά γένια μέχρι τα γόνατα και είναι όλοι μονοδάκτυλοι. Επίσης, δεν έχουν νύχια και όταν γυμνάζονται ή κουράζονται, ιδρώνουν γάλα, από το οποίο φτιάχνουν τα τυριά τους! Επιπλέον, οι πλούσιοι έχουν μάτια σε αποθήκες για όποιον τα χρειαστεί, αν χάσει τα δικά του. Τέλος, κάνει αναφορά σε έναν καθρέφτη, μέσα από τον οποίο φαίνεται η Γη, από όπου και ο ίδιος ο Λουκιανός άκουσε και είδε τους συγγενείς του. Μάλιστα, μας προτρέπει να πάμε κι εμείς εκεί, για να επιβεβαιώσουμε τα λεγόμενά του.
Βρήκα πολύ ενδιαφέρον το κείμενο αυτό! Κατά τη γνώμη μου, όσο περίεργη κι αν είναι η περιγραφή των Σεληνιτών, η αφήγηση του Λουκιανού εντυπωσιάζει κάθε αναγνώστη. Σκεφτείτε ότι η ιστορία αυτή γράφεται σε μια εποχή, που το διάστημα ήταν μόνο μια ιδέα. Η γέννηση του συγγραφέα υπολογίζεται περίπου το 130 μ.Χ., ενώ η πρώτη αποστολή στο φεγγάρι πραγματοποιείται το 1969. Συμπεραίνουμε, λοιπόν, πως η περιέργεια του ανθρώπου να εξερευνήσει το διάστημα, υπήρχε πάντα, όπως και η ύπαρξη εξωγήινης ζωής τον προβληματίζει μέχρι και σήμερα. Πάντως, το έργο του Λουκιανού είναι μια μοναδική γέφυρα ανάμεσα στη μυθοπλασία και την επιστημονική φαντασία προτρέποντάς μας να δούμε το διάστημα ως πεδίο περιπέτειας, εξερεύνησης και φαντασίας!

Την Τρίτη 26 Νοεμβρίου 2024 οι μαθητές της Β’ τάξης του τμήματος της Ζώνης Πολιτισμού της κ. Μαρίνας Μηλιδώνη («Μαθητική εφημερίδα Σχολεια-ΖΩ»), στο πλαίσιο του προγράμματος Myth2space, είχαν την πρώτη τους διαδικτυακή συνάντηση με το συνεργαζόμενο σχολείο. Πρόκειται για το Γυμνάσιο Νέας Καλλίστης στη Ροδόπη, ένα περιφερειακό σχολείο, στο οποίο η Διευθύντρια κ. Σταυρούλα Κατσιπτσάκη (οικονομολόγος) μαζί με την καθηγήτρια Γαλλικών κ. Ξανθή Μήλιογλου, είναι αντίστοιχα οι υπεύθυνες καθηγήτριες του προγράμματος. Η πρώτη αυτή τηλεδιάσκεψη ήταν μία «συνάντηση» γνωριμίας, ώστε να μπορέσουν οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί να συστηθούν και να παρουσιάσουν το σχολείο τους.

Θα ακολουθήσουν άλλες τρεις τηλεδιασκέψεις, στις οποίες θα παρουσιαστεί η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε, όπως και οι εργασίες των παιδιών. Δεδομένου ότι στόχος του σχολείου μας είναι η εξωστρέφεια, η επαφή μας με το Γυμνάσιο Νέας Καλλίστης, ένα σχολείο τόσο μακριά από το δικό μας, με 12 εκπαιδευτικούς και συνολικά λιγότερους από 40 μαθητές, ήταν πάρα πολύ ενδιαφέρουσα. Οι εντυπώσεις των παιδιών, εκατέρωθεν, ήταν πολύ θετικές και ο ενθουσιασμός τους μεγάλος. Ανυπομονούν για την επόμενη τηλεδιάσκεψη!

Γράφουν οι μαθήτριες Ιόλη Καραγεωργίου (Β1) και Κατερίνα Μαγκανά (Β2)

Οι αστερισμοί, αυτά τα λαμπερά σχήματα που διαγράφονται στον νυχτερινό ουρανό, αποτελούν μια γέφυρα που ενώνει τον κόσμο της επιστήμης με τον κόσμο της φαντασίας. Από τα βάθη των αιώνων, οι άνθρωποι κοίταζαν ψηλά και προσπαθούσαν να αποκρυπτογραφήσουν τα μυστήρια του σύμπαντος δίνοντας μορφή και νόημα στα άστρα. Οι αρχαίοι Έλληνες παρατηρούσαν τον νυχτερινό ουρανό και συνέδεαν τα αστέρια με τους μύθους και τις ιστορίες τους. Ως αποτέλεσμα, αρκετοί αστερισμοί και πλανήτες προέρχονται από αρχαιοελληνικούς μύθους έχοντας πάρει τα ονόματα ηρώων της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας.
Ο μύθος του Δία και της Καλλιστώς είναι μια από τις πιο γνωστές μυθολογικές ιστορίες. Η Καλλιστώ ήταν μια πανέμορφη νύμφη, μία από τις συντρόφισσες της θεάς Άρτεμης, που η ομορφιά της ήταν τόσο μεγάλη, που τράβηξε την προσοχή του πανίσχυρου Δία, βασιλιά των θεών. Μεταμορφωμένος σε αρκούδα κατάφερε να την αποπλανήσει. Από την ένωσή τους γεννήθηκε ο Αρκάς. Η Ήρα, σύζυγος του Δία, όταν έμαθε για την απιστία του συζύγου της, γεμάτη ζήλια, μεταμόρφωσε την Καλλιστώ σε αρκούδα. Ο Δίας, συνειδητοποιώντας τον κίνδυνο που διέτρεχε η Καλλιστώ από την οργή της Ήρας και θέλοντας να την προστατεύσει, την τοποθέτησε στον ουρανό ως τον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου. Αργότερα, για να είναι πάντα κοντά στη μητέρα του, μεταμόρφωσε και τον Αρκάδα σε αστερισμό, τη Μικρή Άρκτο.
Ο Ωρίων ήταν ένας κυνηγός στην ελληνική μυθολογία, γιος του Ποσειδώνα. Ήταν τόσο μεγάλος και όμορφος, που κέρδισε την εύνοια της θεάς Άρτεμης, αλλά σύμφωνα με έναν μύθο, πέθανε από δάγκωμα σκορπιού, που έστειλε η θεά Γη. Ο Δίας, σε ένδειξη τιμής, τον τοποθέτησε στον ουρανό ως αστερισμό. Ο αστερισμός του Ωρίωνα είναι από τους πιο αναγνωρίσιμους αστερισμούς (τρία αστέρια στην ευθεία).
Οι αστερισμοί του Περσέα και της Ανδρομέδας αποτελούν ένα από τα πιο γνωστά ζευγάρια του νυχτερινού ουρανού. Ο Περσέας, γιος του Δία και της Δανάης, ήταν γνωστός για τον άθλο του να σκοτώσει τη Μέδουσα. Αφού ολοκλήρωσε την αποστολή του, έσωσε την Ανδρομέδα, που την είχαν αλυσοδέσει σε ένα βράχο ως θυσία για το τέρας Κήτος και μετά την παντρεύτηκε. Ο αστερισμός του Περσέα βρίσκεται κοντά στους αστερισμούς της Ανδρομέδας και του Κήτους συνδέοντας έτσι ολόκληρο το μυθολογικό αφήγημα.
Ο Πήγασος ήταν το φτερωτό άλογο, που γεννήθηκε από το αίμα της Μέδουσας, όταν την αποκεφάλισε ο Περσέας. Το άλογο αυτό βοήθησε τον ήρωα Βελλεροφόντη να νικήσει τη Χίμαιρα. Ο αστερισμός του Πήγασου είναι ένας από τους πιο εντυπωσιακούς του ουρανού και σχηματίζει ένα μεγάλο τετράγωνο, γνωστό ως «το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου».
Σήμερα, η επιστήμη μας προσφέρει μια πιο ορθολογική εξήγηση για τα φαινόμενα του σύμπαντος. Ωστόσο, η μαγεία των μύθων παραμένει ζωντανή. Οι αστερισμοί εξακολουθούν να μας συνδέουν με το παρελθόν και να μας υπενθυμίζουν ότι είμαστε ένα μικρό κομμάτι ενός πολύ μεγαλύτερου σύμπαντος.

Γράφει η μαθήτρια Ανδρεάκου Μαρία (Β1)

«Γαλαξιακό έτος 2300, αστρική μέρα 520.. έτσι πιστεύω τουλάχιστον… Έχω χάσει κάθε επαφή με το κέντρο ελέγχου του διαστημικού σταθμού της ΝASA. Αυτή τη στιγμή κάνω καταγραφή των αποθεμάτων φαγητού στο σκάφος μου «Κίρκη 2». Ούτε ξέρω πόσο καιρό περιπλανιέμαι ανάμεσα στους γαλαξίες. Μια βλάβη στο διαστημόπλοιο μού στέρησε κάθε επαφή με τους συντρόφους μου. Μου έχουν λείψει αφάνταστα η γυναίκα μου, Πηνελόπη, και ο πολυαγαπημένος μου γιος, Τηλέμαχος. Ένα αποτυχημένο ταξίδι στο διάστημα μάς χωρίζει εδώ και χρόνια. Νοσταλγώ τις ηλιόλουστες μέρες στην πανέμορφη Ιθάκη… Θα με θυμούνται ακόμα ή συνεχίζουν τη ζωή τους κανονικά χωρίς εμένα; Πόσες δοκιμασίες πια σε αυτό το ταξίδι!! Πρώτα ξεκίνησα την αποστολή μου με 10 συντρόφους. Στη συνέχεια, φτάνοντας στον Κυκλώπειο πλανήτη έχασα τους 6. Ένα μυστηριώδες πλάσμα, ο Πολύφημος, τους κατάπιε! Αργότερα, πέφτοντας στη μαύρη τρύπα της Χάρυβδης μείναμε 3 και τώρα, μετά από μία ενεργειακή καταιγίδα, η διαδρομή της επιστροφής χάθηκε μέσα στις απέραντες εκτάσεις του διαστήματος κι έμεινα μόνος. Πάντως, αυτή η εμπειρία στο διάστημα θα αφήσει ένα αποτύπωμα ασύλληπτα δυνατό μέσα μου. Μέχρι στιγμής, η ελπίδα με σώζει! Η ελπίδα ότι με τη βοήθεια του Δία θα ξαναβρεθώ με την οικογένειά μου! Ποτέ δε θα σταματήσω να ελπίζω!»