Στο τμήμα της Ζώνης Πολιτισμού της Β’ Γυμνασίου με τίτλο «Καλλιτεχνικό Εργαστήρι: Το Σχολείο αλλιώς!», οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε ένα δημιουργικό εργαστήριο τυπώματος με φύλλα, το οποίο αποτέλεσε την εισαγωγή τους στην τέχνη της Χαρακτικής, την οποία θα μελετήσουν εκτενέστερα κατά το Β’ τετράμηνο. 

Υπό την καθοδήγηση της καθηγήτριας Καλλιτεχνικών κ. Κυριακής Πρεβενιού, οι μαθητές εξερεύνησαν τον περιβάλλοντα χώρο του Σχολείου και συνέλεξαν φύλλα της επιλογής τους, τα οποία αποτέλεσαν το βασικό στοιχείο της δημιουργικής τους διαδικασίας. Στη συνέχεια, ακολουθώντας τη μεθοδική διαδικασία του τυπώματος, πρώτα διατήρησαν τα χαρτιά τους νοτισμένα τοποθετώντας τα ανάμεσα σε απορροφητικά φύλλα και, έπειτα, άπλωσαν με ρολό μελάνι στα φύλλα που είχαν συλλέξει. Με προσοχή αποτύπωσαν τα μοτίβα τους, από φύλλα, στο χαρτί δημιουργώντας πρωτότυπες συνθέσεις. Μέσα από τη σταδιακή προσθήκη επιπλέον φύλλων, τα έργα τους εμπλουτίστηκαν και ολοκληρώθηκαν, αποτυπώνοντας την προσωπική τους καλλιτεχνική έκφραση. Το εργαστήριο αυτό έδωσε τη δυνατότητα στους μαθητές να πειραματιστούν με τη διαδικασία του τυπώματος, καλλιεργώντας τη δημιουργικότητά τους και ανακαλύπτοντας βασικές αρχές της Χαρακτικής.  Στο τμήμα αυτό συμμετέχουν οι μαθητές: Καφεντζή Κ., Κράλλης Χ., Μιχαηλίδης Αλ., Μιχαηλίδης Χ., Μπελλάρα Κ., Παπαχρήστου Αθ., Σούκουλης Ν., Φούρκας Π., Χατζή Ελ. 

Συγχαρητήρια στους μαθητές μας για τα εξαιρετικά τους έργα!

Στις αρχές του 20^ού αιώνα, οι γυναίκες στη Μεγάλη Βρετανία έδωσαν έναν έντιμο αλλά σκληρό αγώνα για το δικαίωμα της ψήφου. Ήταν οι σουφραζέτες, ένα κίνημα γυναικών που δεν αρκέστηκαν σε λόγια, αλλά προχώρησαν σε δυναμικές και μαχητικές διεκδικήσεις, απαιτώντας ίσα πολιτικά δικαιώματα με τους άνδρες. Η λέξη «σουφραζέτα» (βλ. Σαμίου Δ., «Οι Αγγλίδες σουφραζέτες») γεννήθηκε ως υποτιμητικός και χλευαστικός όρος από τη βρετανική εφημερίδα Daily Mail το 1906, για να χαρακτηρίσει τις ριζοσπαστικές φεμινίστριες που διεκδικούσαν το δικαίωμα ψήφου. Σε όλον τον 19^ο αιώνα είχε καθιερωθεί ο όρος «suffragist», που υποδήλωνε αυτές (και αυτούς) που ήταν υπέρμαχοι κάθε δικαιώματος ψήφου, υιοθετούσαν όμως πιο ήπιες τακτικές διαμαρτυρίας. Ο όρος επαναχρησιμοποιήθηκε σε πρωτοσέλιδό της από την εφημερίδα Daily Mirror δύο μήνες αργότερα. Ωστόσο, οι σουφραζέτες οικειοποιήθηκαν τον όρο και τον έκαναν σύμβολο του αγώνα τους. Το κίνημα υιοθέτησε μεθόδους πολιτικής ανυπακοής, διαδηλώσεις, απεργίες πείνας και ακόμα και βίαιες ενέργειες, όπως επιθέσεις σε κυβερνητικά κτήρια, προκειμένου να ακουστεί η φωνή τους. 

Ο αγώνας των σουφραζετών μέσα από τα μάτια των μαθητριών μας 

Στο πλαίσιο του μαθήματος της Ιστορίας, οι μαθήτριες του τμήματος Γ1 του Α’ Αρσακείου – Τοσιτσείου Γυμνασίου Εκάλης, με υπεύθυνο καθηγητή τον φιλόλογο κ. Ιω. Σωτηρόπουλο, ανέλαβαν μια διπλή δράση για να προβάλουν την ύψιστη ιστορική σημασία του γυναικείου κινήματος των σουφραζετών. Αρχικά, η Ασημένιου Λυδία και η Τιτοπούλου Γεωργία Ελπίδα παρουσίασαν τη ζωή και τη δράση της Έμμελιν Πάνκχερστ, της ηγέτιδας των σουφραζετών και ιδρύτριας της Women’s Social and Political Union (WSPU). Η Ένωση αυτή συνεργαζόταν με άλλες συνδικαλιστικές και φιλοεργατικές πολιτικές ομάδες, ενώ μάλιστα σε αυτήν συμμετείχαν και οι κόρες της Έμμελιν Πάνκχερστ, Κρίσταμπελ (Christabel) και Σύλβια (Sylvia). Η δράση τους σηματοδοτεί τις προσπάθειες των γυναικών που διαισθανόμενες την άρνηση των πολιτικών κομμάτων να εντάξουν επίσημα την ισοπολιτεία στα προγράμματά τους, αποφάσισαν να προωθήσουν μια αυτόνομη γυναικεία πολιτική παρέμβαση. Το δικαίωμα της ψήφου γίνεται τώρα ο βασικός στόχος του πολιτικού αγώνα των γυναικών. Οι Αγγλίδες ανταποκρίνονται στο κάλεσμα των σουφραζετών, παλεύουν για την ψήφο, ενώ ιδρύονται περί τους 400 γυναικείους συλλόγους σε όλη την Μεγάλη Βρετανία στα επόμενα 10 χρόνια. Το 1907, η Κοινωνική και Πολιτική Ένωση Γυναικών οργανώνει την πρώτη μεγάλη διαδήλωση στο Λονδίνο, όπου συμμετείχαν περίπου 3.000 γυναίκες. Τον Οκτώβριο του 1908 η Έμμελιν και η Κρίσταμπελ Πάνκχερστ συλλαμβάνονται ως πολιτικά υπεύθυνες για την έκδοση ενός φυλλαδίου, στο οποίο προτρέπονταν οι γυναίκες να εισβάλουν στη Βουλή των Κοινοτήτων. Παρ’ όλα αυτά, μέχρι τότε καμία πράξη διαμαρτυρίας των σουφραζετών δεν περιείχε ούτε προκάλεσε φυσική βία. Στη συνέχεια όμως οι συλλήψεις πολλών σουφραζετών έφεραν τις συστηματικές απεργίες πείνας των γυναικών στις φυλακές. Η βίαιη σίτισή τους προκάλεσε την αντίδραση της κοινής γνώμης. Κάτω από την πίεση των γεγονότων η αγγλική Βουλή ορίζει επιτροπή για την αξιολόγηση προτάσεων που αφορούν στην παραχώρηση πολιτικών δικαιωμάτων στις γυναίκες. Όμως τα νομοσχέδια καταψηφίζονται το ένα μετά το άλλο προς απογοήτευση (και οργή) των γυναικών. Στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου οι γυναίκες ανέλαβαν θέσεις εργασίας και αρμοδιότητες, από τις οποίες ως τότε ήταν αποκλεισμένες. Η φεμινιστική και συνδικαλιστική συνείδηση των γυναικών ενδυναμώθηκε μέσα από τον αγώνα για επιβίωση. Μετά το τέλος του πολέμου, όλοι επιθυμούσαν την ειρήνη και την κοινωνική ευημερία. Έτσι, τον Φλεβάρη του 1918 παραχωρείται δικαίωμα ψήφου στις Αγγλίδες πάνω από 30 ετών. 

Μέσα από μια διαδραστική παρουσίαση, οι μαθήτριες παρουσίασαν τη ζωή και τη δράση της Έμμελιν Πάνκχερστ καθώς και τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν οι γυναίκες της εποχής. Στη συνέχεια, ο προβληματισμός οδήγησε σε συζήτηση εντός τάξης σχετικά με το πώς οι ανισότητες μεταξύ ανδρών και γυναικών εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμα και σήμερα, παρά τις προόδους που έχουν σημειωθεί. 

Τέλος, οι μαθήτριες Γαϊτανά Αμαλία Άννα και Δημητρά Πηνελόπη δημιούργησαν ένα πλακάτ διαμαρτυρίας, βασισμένο στα αυθεντικά συνθήματα των σουφραζετών. Με δυναμικά χρώματα και αποφασιστικά μηνύματα, το πλακάτ έγραφε: 

• «Liberty for Women!» («Ελευθερία για τις γυναίκες!») 

• «Deeds Not Words!» («Πράξεις, όχι λόγια!») 

• «No Vote, No Peace!» («Χωρίς ψήφο, δεν υπάρχει ειρήνη!») 

• «Women Have Rights Too!» («Οι γυναίκες έχουν δικαιώματα επίσης!») 

Με αυτή τη δράση, οι μαθήτριες μπήκαν στη θέση των σουφραζετών και αντιλήφθηκαν πώς ήταν να παλεύεις για δικαιώματα που σήμερα θεωρούνται αυτονόητα. Μέσα από αυτή τη βιωματική εμπειρία, οι μαθήτριες και οι μαθητές  κατανόησαν ότι οι κοινωνικές αλλαγές απαιτούν τόλμη, ενότητα και δράση. Οι σουφραζέτες άνοιξαν τον δρόμο για τη γυναικεία ψήφο και την πολιτική ισότητα, και η κληρονομιά τους συνεχίζει να μας εμπνέει μέχρι σήμερα. Όπως έλεγαν και οι ίδιες: «Deeds Not Words!» 

 

Το τμήμα της Ζώνης Πολιτισμού της Β’ Γυμνασίου, στο πλαίσιο του προγράμματος «Καλλιτεχνικό Εργαστήρι: Το Σχολείο αλλιώς!», πραγματοποίησε μελέτη της νωπογραφίας, εστιάζοντας στα υλικά, την ιστορία, τις τεχνικές και τις σημαντικότερες τοιχογραφίες της στην ιστορία της Τέχνης. Οι μαθητές, υπό την καθοδήγηση της καθηγήτριας Καλλιτεχνικών κ. Πρεβενιού Κυριακής, προετοίμασαν μια παρουσίαση που αναδεικνύει τη διαχρονική εξέλιξη της τεχνικής αυτής, την οποία παρουσίασαν σε μια έκθεση στον χώρο του Θεάτρου. Η νωπογραφία αποτελεί μία από τις αρχαιότερες τεχνικές τοιχογραφίας, με καταγωγή από την αρχαία Ελλάδα. Στον ελλαδικό χώρο, η τεχνική της νωπογραφίας εμφανίζεται από την προϊστορική εποχή στη Μινωική Κρήτη, Θήρα και Αιγαιοπελαγίτικο Πολιτισμό. Εξαπλώνεται στις Μυκήνες. Χρησιμοποιήθηκε εκτενώς στην αρχαία Ελλάδα, τη Ρωμαϊκή εποχή και το Βυζάντιο, ενώ γνώρισε μεγάλη άνθηση κατά την Αναγέννηση, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τις τοιχογραφίες της Καπέλα Σιξτίνα. Η τεχνική βασίζεται στη ζωγραφική επάνω σε νωπό ασβεστοκονίαμα, γεγονός που συμβάλλει στη διατήρηση των χρωμάτων. Σήμερα, εξακολουθεί να αποτελεί πηγή έμπνευσης για καλλιτέχνες και συντηρητές τέχνης. Η παρούσα έκθεση παρουσιάζει την ιστορία και την εξέλιξη της νωπογραφίας, καθώς δείγματα, έργα των μαθητών, τοιχογραφιών νωπογραφίας. 

Πιο συγκεκριμένα οι μαθητές ανέλυσαν τις εξής θεματικές: Στην αρχαία Ελλάδα, η τεχνική αυτή πρωτοεμφανίστηκε από την προϊστορική εποχή στη Μινωική Κρήτη και στον Αιγαιοπελαγίτικο πολιτισμό, όπως αποδεικνύουν οι περίφημες τοιχογραφίες του ανακτόρου της Κνωσού, οι οποίες απεικονίζουν σκηνές καθημερινής ζωής, τη φύση και θρησκευτικές τελετές, τοιχογραφίες από την Σαντορίνη (Θήρα) όπως αυτή της τοιχογραφίας της Άνοιξης αλλά και των Μυκηνών με την έντονη σχηματοποίηση. Κατά την ρωμαϊκή περίοδο, η νωπογραφία διαδόθηκε ευρέως, σε όλη τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία γύρω από τη Μεσόγειο, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τις τοιχογραφίες της Πομπηίας, που διακρίνονται για τη ρεαλιστική τους απόδοση και τις εξελιγμένες διακοσμητικές τεχνοτροπίες. Στη βυζαντινή εποχή, η νωπογραφία απέκτησε θρησκευτικό χαρακτήρα και χρησιμοποιήθηκε για τον εσωτερικό διάκοσμο εκκλησιών και μοναστηριών. Οι μορφές απέκτησαν έντονα περιγράμματα και αφηρημένες συνθέσεις, με σημαντικά παραδείγματα τις τοιχογραφίες της Μονής της Χώρας, της Μονής Οσίου Λουκά και της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη. Κατά την Αναγέννηση, η τεχνική γνώρισε αναβίωση και κορυφώθηκε μέσω της επιστημονικής ακρίβειας στη χρήση της προοπτικής και της χρωματικής αρμονίας. Σημαντικοί καλλιτέχνες, όπως ο Τζιότο, ο Ραφαήλ και ο Λεονάρντο ντα Βίντσι συνέβαλαν στην εξέλιξή της, με αποκορύφωμα τις τοιχογραφίες της Καπέλα Σιξτίνα από τον Μιχαήλ Άγγελο, όπου η «Δημιουργία του Αδάμ» αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά έργα στην ιστορία της τέχνης. Η νωπογραφία, από τις μινωικές τοιχογραφίες έως τα αναγεννησιακά αριστουργήματα, συνιστά μια διαχρονική καλλιτεχνική παράδοση που επηρέασε βαθιά την ιστορία της τέχνης. Η τεχνική παραμένει ζωντανή έως σήμερα, εμπνέοντας τόσο σύγχρονους καλλιτέχνες όσο και ειδικούς στη συντήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η παρούσα έκθεση συνοδεύει θεωρητικά τα έργα νωπογραφίας των μαθητών, τα οποία πρόκειται να παρουσιαστούν σε έκθεση σύντομα. 

Οι μύθοι του Αισώπου ταξιδεύουν μέσα στους αιώνες, διατηρώντας τη διαχρονική σοφία τους. Όμως, τι συμβαίνει όταν ένας μύθος συναντά τη φαντασία, την τεχνολογία και τη σύγχρονη αφήγηση; Με το τμήμα Α3 του Α’ Αρσακείου–Τοσιτσείου Γυμνασίου Εκάλης, στο μάθημα των αρχαίων ελληνικών, επιλέξαμε να προσεγγίσουμε τον αισώπειο μύθο του ελαφιού όχι απλώς ως ένα λογοτεχνικό κείμενο, αλλά ως μια αφετηρία για δημιουργία. Οι μαθήτριες και οι μαθητές ανέλαβαν να τον επανερμηνεύσουν με διαφορετικά κάθε φορά μέσα: διασκευή του μύθου στο πλαίσιο δημιουργικής γραφής, τρισδιάστατες κατασκευές που μετέφεραν τον μύθο στον φυσικό κόσμο καθώς και εικόνες που δημιουργήθηκαν μέσω τεχνητής νοημοσύνης. Αυτές οι προσεγγίσεις δεν ήταν απλώς τρόποι αφήγησης. Ήταν ένας διαφορετικός τρόπος να κατανοήσουμε βαθύτερα τον μύθο και το ηθικό του δίδαγμα. 

Τι θα συνέβαινε αν το ελάφι του Αισώπου επιβίωνε και είχε την ευκαιρία να αναλογιστεί τα λάθη του; 

Ο μαθητής μας, Ριρής Κωνσταντίνος, επαναδιατύπωσε τον μύθο, δίνοντας έμφαση στη μετάνοια και την αυτογνωσία. Στη δική του εκδοχή, το ελάφι καταφέρνει να ξεφύγει από τον κίνδυνο, αλλά επιστρέφει τραυματισμένο στο δάσος. Εκεί, αντί για συμπόνια, συναντά την ειρωνεία και τη χλεύη των υπόλοιπων ζώων, που βλέπουν τη ματαιοδοξία του ως την πηγή των προβλημάτων του. Ακολουθεί το κείμενο του μαθητή: 

Καταματωμένο το ελάφι, χωρίς πνοή έφτασε τελικά στο δάσος. Η καρδιά του χτυπούσε σαν τρελή. Πώς τελικά κατάφερε να ξεφύγει από τους λύκους … ήταν ένα θαύμα. Τα τραύματά του ήταν πολύ βαθιά, μα ευτυχώς ήταν ζωντανό. Περπατώντας όλο και πιο βαθιά μέσα στο δάσος, με το φως του ήλιου να χάνεται από τα ψηλά και πυκνά δέντρα, το ελάφι σκεφτόταν πόσο λάθος είχε κάνει. Αντικρίζοντάς το σε αυτή την κατάσταση τα άλλα ζώα άρχισαν σιγά σιγά να συγκεντρώνονται και να συζητούν χαμηλόφωνα. Όλα είχαν καταλάβει πάνω κάτω τι είχε συμβεί.  Η μαμά ελαφίνα έτρεξε γρήγορα κοντά του για να τον περιθάλψει, να του γλείψει τις πληγές, να του δώσει λίγο νερό. Τον λόγο πήρε πρώτος ο λαγός.  

• Μα τι στο καλό έγινε; Πώς χτύπησες τόσο άσχημα; Σε βρήκαν οι κυνηγοί; 

Όμως το ελάφι δεν απαντούσε. Μόνο σκεφτόταν με κατεβασμένο το κεφάλι. Ο αδελφός του τότε του είπε: 

• Πως τα κατάφερες να μπλέξεις έτσι; Μα τίποτε απ’ όσα μας δίδαξε η μαμά ελαφίνα δεν έκανες; Αν μας άκουγες τώρα θα ήσουν μια χαρά!  

Τον λόγο πήρε η κουκουβάγια:  

• Πόσο επιπόλαια φέρθηκες; Βέβαια για σένα έχει σημασία μόνο η εμφάνιση! 

Και η αρκούδα συμπληρώνει γελώντας ειρωνικά: 

• Βέβαια του αρέσουν τόσο πολύ τα κέρατά του, περισσότερο απ’ όσο μου αρέσουν το μέλι και οι σολομοί μαζί! 

Όλα τα ζώα του δάσους άρχισαν να γελούν δυνατά και να κοροϊδεύουν το ελάφι. Το θεωρούσαν τρομερά ματαιόδοξο και ρηχό συναισθηματικά. Δεν ενδιαφερόταν για τίποτα παρά μόνο για τον εαυτό του. Τότε ξεκίνησε να κλαίει γοερά. Πόσο λάθος είχε κάνει! Ενδιαφερόταν μόνο για την εξωτερική του εμφάνιση. Επαινούσε την όψη των κεράτων του και κατηγορούσε τα λεπτά πόδια του. Μα τι ειρωνεία! Και στο τέλος, (τι ειρωνεία!) αυτά ήταν που το έσωσαν. Τα λεπτά αλλά δυνατά του πόδια που κλώτσησαν τους κυνηγούς και έτρεξε σαν τον άνεμο! Και θαύμαζε τα κέρατά του, που ήταν και αυτά που τον έβαλαν σε μπελάδες.  

Ξαφνικά ακούγεται ο βρυχηθμός του βασιλιά των ζώων. Όλα τα ζώα σώπασαν και τότε το λιοντάρι ξεκίνησε να μιλά:  

• Ησυχία! Αυτά παθαίνουν όσοι ασχολούνται με ανούσια πράγματα. Ναι, το ελάφι έκανε ένα τραγικό λάθος που δεν πρέπει να επαναληφθεί.  Έδωσε μεγαλύτερη σημασία στην εξωτερική του εμφάνιση και αγνόησε τις συμβουλές της μητέρας του και τους κινδύνους τού δάσους. Αν ξανασυμβεί και τον βρουν οι λύκοι, εκείνη την φορά μπορεί να μην επιβιώσει. Είναι πολύ τυχερό. Του δόθηκε μια δεύτερη ευκαιρία. Και απ’ ό,τι βλέπω το μετάνιωσε και κατάλαβε. Και δεν υπάρχει λόγος να το κοροϊδεύετε γι’ αυτό. Σήμερα πήρε ένα σπουδαίο μάθημα το οποίο είναι χρήσιμο για όλους: Ο εαυτός μας, με τα προτερήματα και τα ελαττώματά μας καθώς και οι εσωτερικές μας αρετές είναι πολύ πιο σημαντικές από την εμφάνιση. Έτσι μόνο θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τους κινδύνους που υπάρχουν και … πιστέψτε με υπάρχουν πάρα πολλοί!  

Σειρά στις δημιουργίες πήρε ο μαθητής Περιβολιώτης Αχιλλέας, ο οποίος αξιοποίησε με άριστο τρόπο τη δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης δημιουργώντας δύο ψηφιακές απεικονίσεις του μύθου. Η πρώτη εικόνα αποδίδει την αυταρέσκεια του ελαφιού, τονίζοντας τη σκοτεινή πλευρά της ματαιοδοξίας του, ενώ η δεύτερη δίνει έναν πιο ονειρικό τόνο, παρουσιάζοντας το ελάφι σε ένα μαγευτικό φυσικό τοπίο, τη στιγμή που θαυμάζει την ομορφιά του. 

Τέλος, ο μαθητής μας, Τσιοτσίκας Ιωαννίδης Χρήστος, χάρισε στον μύθο του Αισώπου σχήμα και μορφή μέσα από την τεχνολογία της τρισδιάστατης εκτύπωσης. Μια μακέτα κατασκευασμένη με 3D printer αποτυπώνει τη στιγμή που το ελάφι θαυμάζει την αντανάκλασή του στο νερό, ενώ η απειλή πλησιάζει. Μπορούμε να διακρίνουμε το ελάφι με τα επιβλητικά του κέρατα, το δάσος που δημιουργεί μια αίσθηση μυστηρίου, μιας και τα κλαδιά αργότερα παγιδεύσουν το ελάφι, το οποίο μοιραία θα πιαστεί από τον απειλητικό λύκο, που παραμονεύει στη σκιά.  

Οι διαφορετικές αυτές οπτικές αποδεικνύουν πως τέχνη και τεχνολογία μπορούν να γίνει εργαλείο αφήγησης, ερμηνείας και κατανόησης. Μέσα από τη διαδικασία της δημιουργίας, οι μαθητές δεν έγιναν μόνο αναγνώστες του μύθου, αλλά και παραγωγοί περιεχομένου, εμβαθύνοντας στα ηθικά του διδάγματα. Αυτό το εγχείρημα έδειξε ότι οι ιστορίες της αρχαιότητας δεν είναι απλώς κείμενα προς ανάλυση, απολιθώματα ενός νεκρού παρελθόντος, αλλά κόσμος προς εξερεύνηση. Η διαρκής μας αναμέτρηση με το παρελθόν μπορεί να γίνει οδηγός για την αναμέτρησή μας με ένα παρόν γεμάτο προκλήσεις.   

Θερμά συγχαρητήρια στον υπεύθυνο καθηγητή κ. Γ. Σωτηρόπουλο, φιλόλογο, για την επίβλεψη των εργασιών και στους μαθητές μας για τις πραγματικά εντυπωσιακές τους δημιουργίες!  

To 2025 σηματοδοτεί την ογδοηκοστή επέτειο από το τέλος του Ολοκαυτώματος. Για αυτό τον λόγο, την Τρίτη 4 Φεβρουαρίου 2025, κατά τη διάρκεια της πρωινής προσευχής, οι μαθητές του Α’ Αρσακείου–Τοσιτσείου Γυμνασίου Εκάλης παρακολούθησαν στο Θέατρο των Σχολείων μας ένα σύντομο αφιέρωμα για την τύχη των Ελλήνων Εβραίων, με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης Θυμάτων του Ολοκαυτώματος. 

Συγκεκριμένα, παρουσιάστηκαν δύο βίντεο με τίτλο «Τι απέγιναν οι Έλληνες Εβραίοι της Θεσσαλονίκης» και «Πώς διασώθηκαν οι Εβραίοι της Ζακύνθου», την επιμέλεια των οποίων είχε η μαθήτρια Αντωνακοπούλου Μαρία υπό την επίβλεψη του καθηγητή Θεολόγου των Σχολείων μας κ. Λάσκαρη Ιατρόπουλου.

Το αφιέρωμα ολοκληρώθηκε με την παρουσίαση του τραγουδιού «Dance me to the end of love», το οποίο συνέθεσε ο Αμερικανοεβραίος μουσικός Leonard Cohen και αναφέρεται στις εκτελέσεις που έλαβαν χώρα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης από τους Γερμανούς Ναζί. Το τραγούδι ερμήνευσαν οι μαθητές μας Νικόλας Δοβλέτης, Αμαλία Παριανού, Μαριβάσια Τοπτσή και Λυδία Χριστοπούλου. 

Ακολουθεί το μήνυμα του Υπουργού Παιδείας, Θρησκευμάτων & Αθλητισμού Κυριάκου Πιερρακάκη για την ημέρα: «Η 27η Ιανουαρίου είναι αφιερωμένη στους έξι εκατομμύρια Εβραίους που οδηγήθηκαν σε μαρτυρικό θάνατο από τους Ναζί. Η Διεθνής Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος υπενθυμίζει σε όλους μας ότι ο αντισημιτισμός, ο ρατσισμός, η μισαλλοδοξία και ο τυφλός φανατισμός μπορούν να οδηγήσουν σε θηριωδίες που τραυματίζουν ανεξίτηλα την ανθρωπότητα. Το Ολοκαύτωμα άφησε βαθιές πληγές και στην πατρίδα μας. Υπολογίζεται ότι δολοφονήθηκαν μαζικά περίπου 60.000 Έλληνες Εβραίοι. Ιδιαίτερα στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη το ποσοστό εξόντωσης των Ελλήνων Εβραίων ξεπέρασε το 90%. Γι’ αυτό και, προκειμένου να τιμήσουμε τη μνήμη των συμπολιτών μας, η σημερινή ημέρα έχει ανακηρυχθεί από τη Βουλή των Ελλήνων και ως Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος. Καθώς οι αναφορές από ανθρώπους που έζησαν τα γεγονότα λιγοστεύουν, αυξάνουν οι κίνδυνοι της λήθης και της αναβίωσης του αντισημιτισμού στην Ευρώπη και στον κόσμο. Είναι χρέος μας να θυμόμαστε τι συνέβη στα στρατόπεδα της φρίκης, να διδαχθούμε από το παρελθόν και να μην επιτρέψουμε να συμβεί «Ποτέ Ξανά» στο μέλλον. Η μνήμη δείχνει τον δρόμο της αλληλεγγύης, της ειρήνης, της ισότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.»

Το δεύτερο μισό του τμήματος  Α4 του A’ Αρσακείου–Τοσιτσείου Γυμνασίου Εκάλης, στο πλαίσιο του Εργαστηρίου Δεξιοτήτων του Α’ τετράμηνου, «Πλανήτης Γη, το κοινό μας σπίτι», έφτιαξαν, με την καθοδήγηση της καθηγήτριας Καλλιτεχνικών κ. Κυριακής Πρεβενιού,  ένα επιτραπέζιο παιχνίδι για το περιβάλλον, με στόχο την ευαισθητοποίηση, την ενημέρωση και την καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης. Αρχικά διαβάστηκαν και συζητήθηκαν οι προτάσεις όλων των παιδιών για ένα επιτραπέζιο παιχνίδι. Τα θέματα που αναλύθηκαν ήταν:      

• Βιοκλιματική αρχιτεκτονική- μείωση της ενέργειας στο σπίτι και στο Σχολείο     

• Τι είναι το οικολογικό μας αποτύπωμα και πως μπορούμε να το μειώσουμε;     

• Ανακύκλωση υλικών: πρώτη ύλη     

• Νερό, το πολύτιμο αγαθό     

Μετά από ψηφοφορία, επιλέχθηκε προς υλοποίηση η ιδέα που έλαβε τις περισσότερες ψήφους. Τα παιδιά χωρίστηκαν σε ομάδες εργασίας και, με την καθοδήγηση της καθηγήτριάς τους, κατασκεύασαν το παιχνίδι στο Εργαστήριο Καλλιτεχνικών του Σχολείου.    

Το δεύτερο  μισό του τμήματος Α4 έφτιαξε το παιχνίδι «Score for the Planet», ένα παιχνίδι για την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και την ανακύκλωση. Πρόκειται για ένα πρωτότυπο παιχνίδι και στόχο έχει ο κάθε παίκτης να μάθει μέσα από τις ερωτήσεις διαβαθμισμένης δυσκολίας την αξία της Ανακύκλωσης. 

Το παιχνίδι βασίζεται σε ένα ταμπλό με τη μορφή στόχου που αποτελείται από ομόκεντρους κύκλους. Ο στόχος είναι χωρισμένος σε ζώνες με διαφορετικά χρώματα, κάθε ένα από τα οποία αντιστοιχεί σε συγκεκριμένη βαθμολογία. Κάθε παίκτης ρίχνει προς τον στόχο ένα ανακυκλώσιμο υλικό, και στο σημείο όπου αυτό θα προσγειωθεί, του τίθεται η αντίστοιχη ερώτηση. Εφόσον ο παίκτης απαντήσει σωστά, κερδίζει πόντους. Νικητής αναδεικνύεται ο παίκτης που θα συγκεντρώσει τις περισσότερες σωστές απαντήσεις και τη μεγαλύτερη βαθμολογία. 

Οι εργασίες έγιναν ανά ομάδες στο εργαστήριο Καλλιτεχνικών του Σχολείου. Πιο συγκεκριμένα η ιδέα που ψηφίστηκε ήταν του μαθητή Λευτέρη Χάχου. 

Οι ομάδες που σχηματίστηκαν ήταν:     

ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ: Λευτέρης Χάχος 

ΟΜΑΔΑ ΛΟΓΟΤΥΠΟΥ: Χρήστος Φασιανός 

ΟΜΑΔΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ: Χρήστος Φασιανός, Βασίλης Χρηστάκος 

ΤΑΜΠΛΟ: Λευτέρης Χάχος, Μιχάλης Χειρίδης, Γιώργος Χαϊδάς, Κωνσταντίνος Χατζόγλου 

ΟΜΑΔΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ: Αγγελίνα Φουσέκη, Θέμις Τσοπελάκου, Χρήστος Φασιανός, Σάρα Φραγκουλοπούλου, Νάγια Τσιτσώνη, Ναταλία Χέλμη 

Η σειρά μαθημάτων με θέμα το περιβάλλον, «Πλανήτης Γη: Το κοινό μας σπίτι» έκλεισε με τους μαθητές να παίζουν με το πρωτότυπο, διασκεδαστικό και εκπαιδευτικό παιχνίδι, που οι ίδιοι έφτιαξαν.     

Πώς μπορεί ένα ποίημα να μετατραπεί σε χρώμα, γραμμή και εικόνα; Στην τάξη μας το καταφέραμε μέσα από τη μαγεία τής ποίησης τού Οδυσσέα Ελύτη. Πιο συγκεκριμένα, μέσω του ποιήματός του, «Όλα τα πήρε το καλοκαίρι», οι μαθήτριες και μαθητές των τμημάτων Α1 και Α2 του Α’ Αρσακείου – Τοσιτσείου Γυμνασίου Εκάλης με τον φιλόλογό τους κ. Γ. Σωτηρόπουλο ταξίδεψαν σε έναν κόσμο γεμάτο φως, θάλασσα και αισθήσεις. Αυτή η μοναδική εμπειρία εξελίχθηκε σε ένα «ατελιέ έμπνευσης», όπου οι λέξεις του Ελύτη μετουσιώθηκαν σε εικαστικές δημιουργίες, γεμάτες φαντασία και δημιουργικότητα. 

Όλα τα πήρε το καλοκαίρι 
τ’ άγριο μαλλί σου στην τρικυμία 

το ραντεβού μας η ώρα μία 

Όλα τα πήρε το καλοκαίρι 

τα μαύρα μάτια σου το μαντίλι 

την εκκλησούλα με το καντήλι 

Όλα τα πήρε το καλοκαίρι 

κι εμάς τους δύο χέρι με χέρι 
 

Όλα τα πήρε το καλοκαίρι 

με τα μισόλογα τα σβησμένα 

τα καραβόπανα τα σχισμένα 

Μες στις αφρόσκονες και τα φύκια 

όλα τα πήρε τα πήγε πέρα 

τους όρκους που έτρεμαν στον αέρα 

Όλα τα πήρε το καλοκαίρι 

κι εμάς τους δύο χέρι με χέρι 

O. Ελύτης, Ποίηση, Ίκαρος 

Το τραγούδι αυτό ανήκει στη συλλογή «Τα ρω του έρωτα». Στον Πρόλογο του βιβλίου του ο Ελύτης έγραψε για τα τραγούδια αυτά: «Οι άγγελοι τραγουδάνε. Και οι ερωτευμένοι επίσης. Πίσω από κάθε ανάταση, από κάθε μεράκι, μια κιθάρα περιμένει έτοιμη να πάρει τα λόγια και να τα ταξιδέψει από χείλη σε χείλη. Δεν είναι λίγο αυτό. Είναι η χαρά να δίνεις χαρά στους άλλους, είναι αυτό που μας βαστάει στη ζωή. Γι’ αυτό, κοντά στα ποιήματά μου, δοκίμασα να γράψω και μερικά τραγούδια». Με οδηγό τα λόγια αυτά τού ποιητή ξεκινήσαμε να διαβάζουμε το ποίημα και να το αναλύουμε διεξοδικά. Μοιραστήκαμε τις πρώτες μας σκέψεις, τα συναισθήματά μας και τις εικόνες που σχηματίστηκαν στο μυαλό μας. Στη συνέχεια, οι μαθήτριες και οι μαθητές ενθαρρύνθηκαν να εκφραστούν δημιουργικά, αποτυπώνοντας με χρώματα και σχέδια αυτό που τις/τους ενέπνευσε. Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί μια πολύχρωμη «παλέτα», με εικόνες μιας καλοκαιρινής Ελλάδας, ήχους κυμάτων, αρώματα και συναισθήματα που μόνο η ποίηση μπορεί να ξυπνήσει. 

Στο τραγούδι ο Ελύτης παρουσιάζει με τρόπο ελλειπτικό αλλά έντονα υποβλητικό εικόνες και στιγμιότυπα ενός έρωτα που γεννήθηκε και τελείωσε μέσα σε ένα καλοκαίρι. Μοιάζει σαν το ποιητικό υποκείμενο να ξεφυλλίζει φωτογραφίες ενός άλμπουμ γεμάτου με στιγμιότυπα ανέμελων και ευτυχισμένων στιγμών μιας ερωτικής σχέσης, έντονης μα και σύντομης. Τα ανακατωμένα μαλλιά τής κοπέλας, τα μαύρα της μάτια, το ραντεβού των ερωτευμένων την προκαθορισμένη ώρα σε εκείνο το εκκλησάκι, όλα αυτά είναι στοιχεία που συγκινούν ακόμη και τώρα το ποιητικό εγώ, τού γεννούν μια νοσταλγία, όμως ταυτόχρονα τον προσγειώνουν στο τώρα: τίποτε δεν θα είναι ξανά όπως πριν. Η εικόνα των δύο ερωτευμένων να βαδίζουν χέρι με χέρι και η μορφή τους να χάνεται όσο δύει ο ήλιος συγκινεί βαθιά. Τα σβησμένα μισόλογα του ζευγαριού,  οι υπονοούμενες ή ανολοκλήρωτες ερωτικές ομολογίες δεν μπόρεσαν τελικά να ειπωθούν με πλήρη ειλικρίνεια. Οι πρωταγωνιστές μας έκαναν ένα μικρό ερωτικό διάλειμμα και … προσέκρουσαν στα βράχια της σκληρής πραγματικότητας μαζί με τους όρκους τους, τους επενδεδυμένους με το ευδαιμονικό φως του καλοκαιριού.  

Όπως επισημαίνει ο Καθηγητής Γ. Μπαμπινιώτης (Οδυσσέας Ελύτης: Ο «ποιητής τής γλώσσας», Χάρτης 35, 2021) το καίριο σημείο για να καταλάβουμε την ποίηση τού Ελύτη είναι ότι αποτελεί μια υπέρβαση τής καθημερινής πραγματικότητας «Αυτό είναι στο βάθος η ποίηση», λέει ο ίδιος (Λόγος στην Ακαδημία τής Στοκχόλμης, σ. 319), «η τέχνη να οδηγείσαι και να φτάνεις προς αυτό που σε υπερβαίνει». Η ποίησή του είναι μια συνεχής και αγωνιώδης προσπάθεια να δει και να δείξει τη δεύτερη πραγματικότητα, την ουσία των όντων. Αυτό ακριβώς προσπαθήσαμε να επιτύχουμε με τις μαθήτριες και τους μαθητές μας της Α‘ Γυμνασίου που μάλιστα, όπως αποδεικνύουν οι δημιουργίες τους, ανταποκρίθηκαν πολύ καλά! Οι συζητήσεις μάς κατέδειξαν τους τρόπους με τους οποίους η ποίηση αγγίζει τον καθένα με μοναδικό τρόπο, ανάλογα με τις προσωπικές του εμπειρίες. Άλλωστε, όπως επισημαίνει ο Π. Μπουκάλας (Η ποίηση του Ελύτη ως διαρκής υπεράσπιση του λυρισμού, Χάρτης 35, 2021), «ο αναγνώστης δεν επιστρέφει για να αναπλάσει, όσο μπορεί, τον διανοητικό και συναισθηματικό βίο του ποιητή με οδηγό τις τυπωμένες σελίδες του, αλλά για να αναμορφώσει τον ίδιο τον δικό του βίο». 

Σας παρουσιάζουμε, λοιπόν, τις υπέροχες δημιουργίες των μαθητών μας, οι οποίες αναδεικνύουν τη δύναμη της φαντασίας και την αέναη γοητεία τής τέχνης τού Ελύτη. Ευχαριστούμε καθέναν και καθεμία ξεχωριστά που με τον ενθουσιασμό που επέδειξε μετέτρεψε την τάξη μας σε ένα αληθινό «ατελιέ του Ελύτη».  

Το Σχολείο μας συμμετέχει με μαθητές της Γ´ Γυμνασίου, στον Μαθητικό Καλλιτεχνικό Διαγωνισμό Κόμικ, ο οποίος διοργανώνεται από τη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Αττικής, σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού και το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. 

Ο διαγωνισμός έχει τίτλο «Με ασφάλεια στον προορισμό, με φαντασία στην τέχνη» και στοχεύει στην ευαισθητοποίηση των μαθητών σε θέματα οδικής ασφάλειας, συνδυάζοντας τη δημιουργικότητα με την εκπαιδευτική αξία.  Στο πλαίσιο του μαθήματος των Καλλιτεχνικών, μαθητές της Γ’ Γυμνασίου δημιούργησαν πρωτότυπα κόμικ, βασισμένα στις θεματικές που τους ανατέθηκαν από την επιτροπή του διαγωνισμού και σχετίζονται με την οδική ασφάλεια. Με έμπνευση και φαντασία, συνέδεσαν εικόνα και λόγο, αξιοποιώντας τεχνικές όπως η χρονική αλληλουχία, οι διάλογοι και τα σύμβολα συναισθημάτων, για να μεταδώσουν ισχυρά κοινωνικά μηνύματα. 

Η συγκεκριμένη δράση αποσκοπεί: 

•  Στην εξοικείωση των μαθητών με την εικαστική γλώσσα και την ανάπτυξη δεξιοτήτων καλλιτεχνικής έκφρασης. 

•  Στη διερεύνηση της σχέσης εικόνας και κειμένου, ενισχύοντας τη δημιουργική σκέψη. 

•  Στην καλλιέργεια φαντασίας και την ανάδειξη του κόμικ ως μέσου κοινωνικής ευαισθητοποίησης. 

•  Στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση για κρίσιμα ζητήματα όπως: Η μείωση των τροχαίων ατυχημάτων, η σημασία της χρήσης κράνους, ζώνης ασφαλείας και η αποφυγή επικίνδυνων συμπεριφορών όπως η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή η χρήση κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση. 

Τα έργα θα αξιολογηθούν με βάση: 

1. Τη συνάφεια με το θέμα. 

2. Τη δημιουργικότητα και την πρωτοτυπία. 

3. Την καλλιτεχνική ποιότητα και το σχεδιασμό. 

4. Τη δομή και την πλοκή. 

5. Την εκπαιδευτική αξία και το μήνυμα. 

Μια ειδική κριτική επιτροπή, που θα συσταθεί από τη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Αττικής, θα επιλέξει τα έργα που θα βραβευτούν και θα παρουσιαστούν σε ομαδική έκθεση στο χώρο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. 

Συγχαρητήρια στους μαθητές μας για τις εμπνευσμένες δημιουργίες τους σε ένα τόσο σημαντικό και ευαίσθητο θέμα, όπως η οδική ασφάλεια. Ευχόμαστε κάθε επιτυχία στον διαγωνισμό και αναγνωρίζουμε τη σπουδαιότητα της προσπάθειάς τους, που αποτελεί ένα βήμα προς την καλλιέργεια υπεύθυνης στάσης απέναντι στην ασφάλεια στους δρόμους. 

Υπεύθυνη για το Σχολείο μας είναι η κ. Κυριακή Πρεβενιού, καθηγήτρια Καλλιτεχνικών.