Γράφουν οι μαθήτριες Ζέτα Παππά και Ευτυχία Χρυσάνθη (Β2)

Η τεχνητή νοημοσύνη έχει περάσει πλέον από τα εργαστήρια και τις ιστορίες επιστημονικής φαντασίας στην καθημερινή ζωή επηρεάζοντας έντονα και τον χώρο της εκπαίδευσης. Οι μαθητές έρχονται σε επαφή με εφαρμογές, που τους βοηθούν να οργανώνουν τη μελέτη τους, να λύνουν ασκήσεις, να παράγουν κείμενα ή ακόμη και να αποκτούν εξατομικευμένη εκπαιδευτική υποστήριξη. Αυτή η τεχνολογική επανάσταση δημιουργεί νέες δυνατότητες, αλλά ταυτόχρονα γεννά και ανησυχίες. Αποτελεί η τεχνητή νοημοσύνη πολύτιμο εργαλείο μάθησης ή απειλή για την ανάπτυξη των μαθητών;

Από τη μία πλευρά, η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να λειτουργήσει σαν σύμμαχος στη μαθησιακή διαδικασία. Προσφέρει άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες, επιτρέπει την εξατομίκευση της διδασκαλίας ανάλογα με τον ρυθμό και τις ανάγκες κάθε μαθητή και βοηθά στη βελτίωση της κατανόησης δύσκολων εννοιών μέσω διαδραστικών εργαλείων. Επιπλέον, ενισχύει τη δημιουργικότητα, δίνει τη δυνατότητα για γρήγορη επίλυση αποριών και διευκολύνει την οργάνωση της μελέτης μειώνοντας το άγχος και την πίεση.

Ωστόσο, στην άλλη πλευρά του νομίσματος βρίσκονται οι κίνδυνοι. Η εξάρτηση από «έξυπνα» εργαλεία μπορεί να αποδυναμώσει την κριτική σκέψη, να μειώσει το ενδιαφέρον για προσωπική προσπάθεια και να δημιουργήσει μία ψευδαίσθηση γνώσης χωρίς την πραγματική κατανόηση. Επιπλέον, υπάρχουν προβληματισμοί σχετικά με την αξιοπιστία των πληροφοριών, την ιδιωτικότητα των δεδομένων και την πιθανή αντικατάσταση βασικών δεξιοτήτων, όπως η γραπτή έκφραση ή η μαθηματική σκέψη. Οι μαθητές, αντί να χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να εξελιχθούν, κινδυνεύουν να περιοριστούν στην παθητική κατανάλωση έτοιμων απαντήσεων.

Η σωστή αξιοποίηση της Τεχνητή Νοημοσύνη απαιτεί ισορροπία και καθοδήγηση. Ο μαθητής του σήμερα πρέπει να μάθει όχι απλώς να χρησιμοποιεί τα τεχνολογικά εργαλεία, αλλά να τα χρησιμοποιεί υπεύθυνα και δημιουργικά. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ενταχθεί στην εκπαιδευτική διαδικασία ως βοηθητικό μέσο, αλλά δεν μπορεί -και δεν πρέπει- να πάρει τη θέση της ανθρώπινης προσπάθειας, της προσωπικής ερμηνείας και της μαθησιακής εμπειρίας, που δίνει νόημα στη γνώση. Σε τελική ανάλυση, η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι ούτε κάτι απόλυτα καλό ούτε κάτι απόλυτα κακό. Το πώς θα επηρεάσει τη ζωή των μαθητών εξαρτάται από το πώς θα χρησιμοποιηθεί. Με υπεύθυνη στάση, σωστή καθοδήγηση από το σχολείο και στήριξη από την οικογένεια, μπορεί να μετατραπεί σε ισχυρό μέσο μάθησης και ανάπτυξης. Αντίθετα, χωρίς όρια και κριτική σκέψη, μπορεί να εξελιχθεί σε παράγοντα που αποδυναμώνει δεξιότητες και αλλοιώνει τη μαθησιακή διαδικασία. Άλλωστε, η έλλογη χρήση οποιουδήποτε πράγματος το καθιστά αξία, ενώ η ά-λογη… απ-αξία!

Γράφουν οι μαθήτριες Φιλαρέτη Ανδρομιδά (Β1) και Έλενα Κατωπόδη (Β2)

Χαρά για μάθηση ή συλλογή πτυχίων; Ευελιξία, κινητικότητα, δημιουργία δυνατών προσωπικοτήτων ή «παπαγαλάκια» και άνευροι πτυχιούχοι; Η εκπαίδευση λειτουργεί ως μια ασφαλής νησίδα κοινωνικοποίησης, μάθησης και πειραματισμού ή είναι ο προθάλαμος μιας αρένας, όπου κυριαρχούν ο ανταγωνισμός και η βαθμοθηρία; Το CineDoc έφερε στην Ελλάδα το ντοκιμαντέρ γερμανικής παραγωγής «Alpfabet» του Erwin Wagenhofer, που θίγει ζητήματα για τη σύγχρονη εκπαίδευση παγκοσμίως και ανοίγει τη συζήτηση για τη διαφορετικότητα των μαθητών, τον αναχρονισμό στα εκπαιδευτικά συστήματα και την αδυναμία τους να ανταποκριθούν στη ρευστότητα της εποχής.
Τα βασικά στοιχεία που πρέπει να αποκομίζει ο μαθητής μέσα από το σχολείο είναι η ικανότητα για κριτική σκέψη, η συγκέντρωση πληροφοριών από πολλαπλές πηγές, η αξιολόγηση των πηγών, η σύνθεση. Η μάθηση να προετοιμάζει για έναν κόσμο που συνέχεια αλλάζει και όχι να εστιάζει σε αποστήθιση πληροφοριών. Ας μην χανόμαστε σε επουσιώδη πράγματα! Ας εμβαθύνουμε στην ελληνική γλώσσα, στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία, στον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, στην ουσιαστική αγάπη για τη χώρα μας, που θα συνοδεύει τους νέους, όταν βρίσκονται έξω από τα σύνορά της.
Το σημερινό σχολείο μπορεί και πρέπει να δώσει την εκπαίδευση, που χρειάζεται ο μαθητής και το σχολείο του 21ου αιώνα. Για να ολοκληρώσει όμως με επιτυχία μια τέτοια προσέγγιση χρειάζεται την συνδρομή της πολιτείας. Χρειάζεται πλαίσιο αυτονομίας. Χρειάζεται ελευθερία στο που να δίνει έμφαση στην ύλη και στον τρόπο διδασκαλίας της. Να δίνει ευκαιρίες στους καθηγητές του να εκπαιδευτούν για ένα διαφορετικό σχολείο, να είναι καινοτόμοι. Να αξιοποιεί με τον καλύτερο τρόπο τα μέσα που έχει στη διάθεσή του και τις εγκαταστάσεις του. Να έχει ευθύνη και να λογοδοτεί για τα αποτελέσματά του.

Οι σημερινοί μαθητές έχουν χάσει το κέφι τους, τη διάθεσή τους για μάθηση και βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα, που μόνο άγχος, κούραση και αδιαφορία τους προκαλεί. Τα περισσότερα από τα σχολικά εγχειρίδια ευθύνονται γι’αυτό που, αντίστοιχα για τους εκπαιδευτικούς, δεν αποτελούν τα καταλληλότερα εργαλεία. Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ότι τα παιδιά έχουν πολύ αυξημένο άγχος για τις επιδόσεις τους και το μέλλον τους. Το γεγονός ότι το εκπαιδευτικό σύστημα αλλάζει συνεχώς, δε βοηθάει καθόλου τα παιδιά ούτε ακαδημαϊκά, αλλά ούτε και ψυχολογικά. Βρίσκονται σε μια συνεχή αλλαγή. Το πρόγραμμά τους είναι πολύ επιβαρυμένο και ειδικά στις τελευταίες τάξεις του λυκείου δεν έχουν καθόλου ελεύθερο χρόνο. Υπάρχουν, επίσης, πολλοί μαθητές, οι οποίοι δυσκολεύονται πολύ να αποδώσουν σε αυτό το σύστημα, μαθητές με πολύ καλή κριτική σκέψη, που όμως δεν μπορούν να μάθουν τα μαθήματα «παπαγαλία». Το άγχος που βιώνουν, μπορεί σε μερικές περιπτώσεις να οδηγήσει σε άλλες δυσκολίες, όπως διατροφικές διαταραχές, κρίσεις πανικού και γενικότερα σε συναισθηματικές δυσκολίες. Πολλοί εκπαιδευτικοί καταβάλλουν φιλότιμες προσπάθειες να καλλιεργήσουν το ενδιαφέρον και τη δημιουργικότητα των παιδιών, αλλά συχνά δεν έχουν κι αυτοί τα απαραίτητα εργαλεία.

Το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να αλλάξει κατεύθυνση! Πρέπει να προσαρμοστεί στη σημερινή εποχή και να μεριμνήσει σοβαρά για την καλύτερη αξιοποίηση του μαθητικού του δυναμικού.