Γράφει η μαθήτρια Μελίνα Λαζάρου (Β2)

Σκοπός της ζωής είναι ο θάνατος ή… σκοπός του θανάτου είναι η ζωή; «Ζωή είναι η παράσταση που παίζουν οι πέντε θεατρίνοι του κορμιού μας», είχε πει κάποτε ο Καζαντζάκης. Άρα, αν τελικά τα πάντα εξαρτώνται από το πώς τα αντιλαμβάνεται κανείς με τις αισθήσεις του, η σχετικότητα που διακρίνει τα πάντα γύρω μας είναι δεδομένη και αυτό για μένα αποτελεί κάτι παραπάνω από αφόρμηση, για να γράψω αυτό το άρθρο…
Αυτή την έννοια της ρευστότητας, της σχετικότητας μπορούμε να την αντιληφθούμε ξεκάθαρα μέσα από την τέχνη. Ένα από τα πολλά παραδείγματα, που αποδεικνύουν πως όλα είναι θέμα προσέγγισης και οπτικής, είναι ο πίνακας του Μιλλέ, ο οποίος απεικονίζει ένα γυναικείο πρόσωπο, γνωστό για την τραγικότητα που το χαρακτηρίζει, τη σαιξπηρική Οφηλία. Στον συγκεκριμένο πίνακα βλέπουμε την Οφηλία από το έργο «Άμλετ» του Σαίξπηρ, να κείτεται σε ένα ποτάμι περιμένοντας καρτερικά τον θάνατο. Ωστόσο, η ουσία του έργου αυτού, δεν στοχεύει στην επιφανειακή αμαύρωση της ζωής, στην οριστική πτώση στα έγκατα της αβεβαιότητας. Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά τον πίνακα, πολλά είναι τα στοιχεία εκείνα, που υμνούν τη ζωή και πλέκουν ένα εγκώμιο στην αναγέννηση. Δείτε τα έντονα χρώματα, που σαν έντονες εκρήξεις κατακλύζουν τα πάντα: το καταπράσινο χρώμα των φυτών που κρατούν συντροφιά στο ποτάμι, τα ροδοκόκκινα χείλη της ίδιας της Οφηλίας, από τα οποία κυλούν όμορφες μελωδίες, καθώς εκείνη τραγουδά, αλλά και ο συμβολισμός του ίδιου του ποταμού· η συνεχής, αέναη ροή του νερού, πάνω στο οποίο καθρεφτίζεται μία και μόνο έννοια: η άνοιξη. Η άνοιξη, συμβολίζει την άνθιση, την αναγέννηση, τη συντριβή του θανάτου. Αυτό το τέλος, δηλαδή, που μπορεί κάποιος να υποθέσει ότι περιμένει αυτή η γυναίκα μέσα στο ποτάμι, σηματοδοτεί και μια καινούργια αρχή, μια πρωτόγνωρη αναζωογόνηση, την αισιοδοξία! Έρχεται με τη σειρά του να συμβάλει στη συνέχιση του αέναου κύκλου της ζωής! Κάθε τέλος, μία νέα αρχή. Ίσως τελικά τα χρώματα του πίνακα, να είναι ικανά από μόνα τους να καταρρίψουν και να φωτίσουν το σκοτάδι που έπεται και η ζωντάνια αυτή να αναιρεί τον θάνατο. Ή μήπως όχι;
Τι θα πει «η ζωντάνια αναιρεί την έννοια του θανάτου»; Κι αν, τελικά, το σκοτάδι του θανάτου αναιρεί τη ζωντάνια; Μήπως κάθε αρχή σημαίνει ένα νέο τέλος; Το δίπολο της ζωής και του θανάτου, που δίνεται έντονα στον παραπάνω πίνακα, πιστεύω πως αποτελεί τρανή απόδειξη για την κατάρριψη μιας έννοιας ιδιαίτερα υποκειμενικής: της αντικειμενικότητας. Ίσως, τα πάντα γύρω μας να αποτελούν τελικά μια ψευδαίσθηση. Μια ψευδαίσθηση, που εμείς οι ίδιοι επιλέγουμε. Διαμορφώνουμε απόψεις, ιδέες, ιδανικά και κρίνουμε με βάση ό,τι αποτελεί αποκύημα της δικής μας -υποκειμενικής- οπτικής. Και αυτές τις θέσεις, ενίοτε την ορίζουμε ως θεμελιώδεις. Μέσα, ωστόσο, σε αυτόν τον υποκειμενικό κόσμο, πάλι εμείς οι ίδιοι ορίζουμε την αντικειμενικότητα, γιατί αλλιώς η σκληρή αβεβαιότητα θα ακυρώσει κάθε πτυχή της ζωής μας. Η αντικειμενικότητα, έτσι, μας καθησυχάζει και καλύπτει όσα δεν θέλουμε να αισθανθούμε: την αμφιβολία, τον φόβο και την ανασφάλεια. Πώς, λοιπόν, να μην είναι όλα σχετικά; Ακόμα και αυτά που μόλις διαβάσατε…

Ευχαριστώ την καθηγήτρια Καλλιτεχνικών κ. Κυριακή Πρεβενιού για την πολύτιμη βοήθεια ως προς τις τεχνικές και τους συμβολισμούς του ζωγράφου.

Γράφει η μαθήτρια Μαρία Αντωνακοπούλου (Β3)

Αναμφίβολα, στις μέρες μας ζούμε πραγματικά δύσκολες καταστάσεις. Μία από αυτές ήταν και το φονικό πέρασμα της κακοκαιρίας «Daniel», που άφησε πίσω της μεγάλες πληγές… Αυτή η καταστροφική πλημμύρα χτύπησε πολλές περιοχές, για τις οποίες ξημέρωσε μία σκληρή «επόμενη μέρα», με αποτέλεσμα οι άνθρωποι εκεί να προσπαθούν τώρα να μαζέψουν τα κομμάτια τους… Σε αυτή, λοιπόν, τη δύσκολη κατάσταση ο ένας πρέπει να σταθεί στο πλευρό του άλλου. Οφείλουμε όλοι να τείνουμε χείρα βοηθείας στη Θεσσαλία, στον πάσχοντα συνάνθρωπό μας! Εκτός από την υλική βοήθεια (τρόφιμα, ρουχισμός, είδη πρώτης ανάγκης γενικότερα), είναι σημαντικό να στείλουμε τη θετική μας ενέργεια, να στηρίξουμε ψυχικά και ηθικά όλους τους ανθρώπους, που βιώνουν τραυματικές εμπειρίες. Η διατήρηση του θείου δώρου της ζωής μέσα σε συνθήκες αξιοπρέπειας είναι αναφαίρετο δικαίωμα κάθε ανθρώπου, που από τη φύση του είναι αισιόδοξος!
Η κοινωνία σήμερα είναι, δυστυχώς, ευάλωτη. Απειλείται με καταστροφή από την απερισκεψία και την απραγία του ανθρώπου, από τα ψυχρά και πολύμορφα συμφέροντα, που οδήγησαν στην έκπτωση των ηθικών αξιών! Οι δυνατοί του κόσμου κατέληξαν σε μια «αδύναμη» συμφωνία, που έγινε κοφτερό δρεπάνι και θερίζει αλόγιστα. Περισσότερο από κάθε άλλη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, ο πλανήτης και το οικοσύστημα βρίσκονται σε κίνδυνο. Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2050 ο πληθυσμός του πλανήτη θα ανέρχεται σε 9 δισεκατομμύρια κατοίκους και θα χρειάζονται 2 πλανήτες, για να τραφούν όλοι οι κάτοικοί του. Λοιπόν, είναι καιρός ο άνθρωπος να αναλάβει τις ευθύνες του, γιατί στένεψαν πολύ τα περιθώρια. Είναι επιτακτική η ανάγκη, να πετάξουμε τα βαρίδια του βολέματος και της καλοπέρασης!
Διάβασα πρόσφατα και για «το κίνημα της εθελούσιας απλότητας» (Voluntary Simplicity Movement). Έτσι ονομάζεται η νέα τάση ζωής, που επιλέγουν όλο και περισσότεροι κάτοικοι της Αμερικής. Ονειρεύονται να απαλλαγούν από όσα έχουν στην κατοχή τους δίνοντάς τα σε φιλανθρωπικούς σκοπούς και να ζουν με ελάχιστα χρήματα, απολαμβάνοντας όμως τις χαρές της ζωής χωρίς στρες. Οι οπαδοί του κινήματος της απλότητας είναι άνθρωποι, που μέχρι πρότινος επιδίωκαν να γεμίζουν τα σπίτια τους με έπιπλα, ηλεκτρικές συσκευές, ρούχα και παπούτσια και φυσικά, όταν αποκτούσαν παιδιά, συνέχιζαν να ακολουθούν την ίδια καταναλωτική μανία γεμίζοντας τα παιδικά δωμάτια με δώρα και παιχνίδια. Σήμερα όμως, βλέπουν τελείως διαφορετικά τα πράγματα. Κατ’ αρχάς, θεωρούν ουτοπικό να βασίζουν την ευτυχία τους στα υλικά αγαθά και επιλέγουν μια πιο φυσική και φυσιολογική ζωή. Εγκαταλείπουν τις πολυτελείς κατοικίες τους στα προάστια των μεγαλουπόλεων και μετακομίζουν σε τροχόσπιτα, εκεί όπου ο αέρας είναι καθαρός, το περιβάλλον ήσυχο και τα τρόφιμα υγιεινά. Αφήνουν τις γεμάτες στρες δουλειές τους στις πολυεθνικές επιχειρήσεις και γίνονται καλλιεργητές βιολογικών προϊόντων. Το αποτέλεσμα; Ανακαλύπτουν ξανά τον εαυτό τους!

Δεν ξέρω αν αυτή είναι η λύση, αλλά σίγουρα ορισμένες φορές, βολευόμαστε σε έναν τρόπο ζωής που είναι «εντάξει», αλλά δεν εκπληρώνει αυτό που επιθυμούμε βαθιά μέσα μας. Ίσως και να χρειάζεται να διαλυθούμε, ώστε να ξανασυναρμολογήσουμε τα κομμάτια μας και να δημιουργήσουμε κάτι ισχυρότερο, καλύτερο από πριν. Κάποιες φορές, χρειάζεται να περιπλανηθούμε στο άγνωστο, για να βρούμε τον εαυτό μας. «Όλοι όσοι περιπλανιούνται δεν έχουν απαραίτητα χαθεί», είπε ο Τόλκιν και είναι κάτι που χρειάζεται να θυμόμαστε πάντα. Ας προβληματιστεί, λοιπόν, ο καθένας από εμάς και ας ενεργοποιηθεί προς μία δημιουργική πορεία!