Γράφουν οι μαθήτριες Ιόλη Καραγεωργίου (Β1) και Κατερίνα Μαγκανά (Β2)

Οι αστερισμοί, αυτά τα λαμπερά σχήματα που διαγράφονται στον νυχτερινό ουρανό, αποτελούν μια γέφυρα που ενώνει τον κόσμο της επιστήμης με τον κόσμο της φαντασίας. Από τα βάθη των αιώνων, οι άνθρωποι κοίταζαν ψηλά και προσπαθούσαν να αποκρυπτογραφήσουν τα μυστήρια του σύμπαντος δίνοντας μορφή και νόημα στα άστρα. Οι αρχαίοι Έλληνες παρατηρούσαν τον νυχτερινό ουρανό και συνέδεαν τα αστέρια με τους μύθους και τις ιστορίες τους. Ως αποτέλεσμα, αρκετοί αστερισμοί και πλανήτες προέρχονται από αρχαιοελληνικούς μύθους έχοντας πάρει τα ονόματα ηρώων της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας.
Ο μύθος του Δία και της Καλλιστώς είναι μια από τις πιο γνωστές μυθολογικές ιστορίες. Η Καλλιστώ ήταν μια πανέμορφη νύμφη, μία από τις συντρόφισσες της θεάς Άρτεμης, που η ομορφιά της ήταν τόσο μεγάλη, που τράβηξε την προσοχή του πανίσχυρου Δία, βασιλιά των θεών. Μεταμορφωμένος σε αρκούδα κατάφερε να την αποπλανήσει. Από την ένωσή τους γεννήθηκε ο Αρκάς. Η Ήρα, σύζυγος του Δία, όταν έμαθε για την απιστία του συζύγου της, γεμάτη ζήλια, μεταμόρφωσε την Καλλιστώ σε αρκούδα. Ο Δίας, συνειδητοποιώντας τον κίνδυνο που διέτρεχε η Καλλιστώ από την οργή της Ήρας και θέλοντας να την προστατεύσει, την τοποθέτησε στον ουρανό ως τον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου. Αργότερα, για να είναι πάντα κοντά στη μητέρα του, μεταμόρφωσε και τον Αρκάδα σε αστερισμό, τη Μικρή Άρκτο.
Ο Ωρίων ήταν ένας κυνηγός στην ελληνική μυθολογία, γιος του Ποσειδώνα. Ήταν τόσο μεγάλος και όμορφος, που κέρδισε την εύνοια της θεάς Άρτεμης, αλλά σύμφωνα με έναν μύθο, πέθανε από δάγκωμα σκορπιού, που έστειλε η θεά Γη. Ο Δίας, σε ένδειξη τιμής, τον τοποθέτησε στον ουρανό ως αστερισμό. Ο αστερισμός του Ωρίωνα είναι από τους πιο αναγνωρίσιμους αστερισμούς (τρία αστέρια στην ευθεία).
Οι αστερισμοί του Περσέα και της Ανδρομέδας αποτελούν ένα από τα πιο γνωστά ζευγάρια του νυχτερινού ουρανού. Ο Περσέας, γιος του Δία και της Δανάης, ήταν γνωστός για τον άθλο του να σκοτώσει τη Μέδουσα. Αφού ολοκλήρωσε την αποστολή του, έσωσε την Ανδρομέδα, που την είχαν αλυσοδέσει σε ένα βράχο ως θυσία για το τέρας Κήτος και μετά την παντρεύτηκε. Ο αστερισμός του Περσέα βρίσκεται κοντά στους αστερισμούς της Ανδρομέδας και του Κήτους συνδέοντας έτσι ολόκληρο το μυθολογικό αφήγημα.
Ο Πήγασος ήταν το φτερωτό άλογο, που γεννήθηκε από το αίμα της Μέδουσας, όταν την αποκεφάλισε ο Περσέας. Το άλογο αυτό βοήθησε τον ήρωα Βελλεροφόντη να νικήσει τη Χίμαιρα. Ο αστερισμός του Πήγασου είναι ένας από τους πιο εντυπωσιακούς του ουρανού και σχηματίζει ένα μεγάλο τετράγωνο, γνωστό ως «το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου».
Σήμερα, η επιστήμη μας προσφέρει μια πιο ορθολογική εξήγηση για τα φαινόμενα του σύμπαντος. Ωστόσο, η μαγεία των μύθων παραμένει ζωντανή. Οι αστερισμοί εξακολουθούν να μας συνδέουν με το παρελθόν και να μας υπενθυμίζουν ότι είμαστε ένα μικρό κομμάτι ενός πολύ μεγαλύτερου σύμπαντος.

Γράφει η μαθήτρια Ανδρεάκου Μαρία (Β1)

«Γαλαξιακό έτος 2300, αστρική μέρα 520.. έτσι πιστεύω τουλάχιστον… Έχω χάσει κάθε επαφή με το κέντρο ελέγχου του διαστημικού σταθμού της ΝASA. Αυτή τη στιγμή κάνω καταγραφή των αποθεμάτων φαγητού στο σκάφος μου «Κίρκη 2». Ούτε ξέρω πόσο καιρό περιπλανιέμαι ανάμεσα στους γαλαξίες. Μια βλάβη στο διαστημόπλοιο μού στέρησε κάθε επαφή με τους συντρόφους μου. Μου έχουν λείψει αφάνταστα η γυναίκα μου, Πηνελόπη, και ο πολυαγαπημένος μου γιος, Τηλέμαχος. Ένα αποτυχημένο ταξίδι στο διάστημα μάς χωρίζει εδώ και χρόνια. Νοσταλγώ τις ηλιόλουστες μέρες στην πανέμορφη Ιθάκη… Θα με θυμούνται ακόμα ή συνεχίζουν τη ζωή τους κανονικά χωρίς εμένα; Πόσες δοκιμασίες πια σε αυτό το ταξίδι!! Πρώτα ξεκίνησα την αποστολή μου με 10 συντρόφους. Στη συνέχεια, φτάνοντας στον Κυκλώπειο πλανήτη έχασα τους 6. Ένα μυστηριώδες πλάσμα, ο Πολύφημος, τους κατάπιε! Αργότερα, πέφτοντας στη μαύρη τρύπα της Χάρυβδης μείναμε 3 και τώρα, μετά από μία ενεργειακή καταιγίδα, η διαδρομή της επιστροφής χάθηκε μέσα στις απέραντες εκτάσεις του διαστήματος κι έμεινα μόνος. Πάντως, αυτή η εμπειρία στο διάστημα θα αφήσει ένα αποτύπωμα ασύλληπτα δυνατό μέσα μου. Μέχρι στιγμής, η ελπίδα με σώζει! Η ελπίδα ότι με τη βοήθεια του Δία θα ξαναβρεθώ με την οικογένειά μου! Ποτέ δε θα σταματήσω να ελπίζω!»

Γράφει ο μαθητής Χάρης Παντελίδης (Β3)

Ο Σαίξπηρ, ο διάσημος Άγγλος δραματουργός, δεν είχε φυσικά καμία άμεση σχέση με την επιστήμη ή το διάστημα, αλλά τα έργα και οι χαρακτήρες του έχουν αφήσει το στίγμα τους ακόμα και στην αστρονομία. Πολλοί δορυφόροι και πλανητικά χαρακτηριστικά στο ηλιακό μας σύστημα έχουν λάβει τα ονόματά τους από χαρακτήρες του Σαίξπηρ, δείχνοντας πόσο ευρεία είναι η επίδρασή του.

Ο Σαίξπηρ γεννήθηκε στο χωριό Στράτφορντ, στο Ουόρικσιρ, το 1564. Ήταν επαρχιώτης. Κατάφερε να απογειώσει τη δραματική τέχνη κομίζοντας σε αυτήν τη βαθιά γνώση της σκηνικής πράξης, που του προσέφερε η πολύχρονη και καθημερινή συνύπαρξή του με τους ανθρώπους του επαγγέλματος. Και βρέθηκε στη σωστή πόλη, το Λονδίνο, τη σωστή στιγμή. Έζησε σε μια αρκετά σημαντική εποχή, η οποία σηματοδοτεί το πρώτο στάδιο της Επιστημονικής Επανάστασης, όταν οι αντιλήψεις και οι ιδέες του Μεσαίωνα άρχισαν να υποχωρούν και να δίνουν τη θέση τους σε νεότερες. Ανάμεσα στις εμβληματικές φιγούρες αυτής της εποχής ήταν ο Γαλιλαίος και η μεθοδική, ορθολογική σκέψη του, αλλά και ο σκεπτικιστής Γάλλος δοκιμιογράφος Μονταίνιος.
Οι δορυφόροι του πλανήτη Ουρανού έχουν σχεδόν όλοι πάρει τα ονόματά τους από χαρακτήρες λογοτεχνικών έργων του Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Ο Όμπερον είναι ο εξώτατος από τους κυριότερους φυσικούς δορυφόρους του πλανήτη Ουρανού. Ανακαλύφθηκε από τον Ουίλιαμ Χέρσελ το 1787 και πήρε το όνομά του από τον Όμπερον, τον βασιλιά των ξωτικών στο έργο του Σαίξπηρ «Όνειρο Θερινής Νυκτός». Η Τιτάνια, άλλος ένας δορυφόρος του πλανήτη Ουρανού πήρε το όνομά του από την Τιτάνια, τη βασίλισσα των ξωτικών στο ίδιο έργο του Σαίξπηρ. Οι δορυφόροι Άριελ, Πρόσπερο, Στεφάνο, Σύκοραξ, Τρινκούλο και Φρανσίσκο ονομάστηκαν έτσι από το έργο του Σαίξπηρ «Η Τρικυμία». Η Ιουλιέτα, ένας ακόμα δορυφόρος του πλανήτη Ουρανού, ονομάστηκε έτσι από τη γνωστή ηρωίδα του σαιξπηρικού έργου «Ρωμαίος και Ιουλιέτα». Όπως και η Οφηλία πήρε αυτό το όνομα από το σαιξπηρικό έργο «Άμλετ». Ο δορυφόρος Μιράντα από την «Καταιγίδα», η Πόρσια από τον «Έμπορο της Βενετίας», η Δυσδαιμόνα από τον «Οθέλλο», ενώ η Κορδέλια και η Ρεγάνη από τον «Βασιλιά Ληρ».

Για να σηματοδοτήσει τη συνεχή απήχηση των λόγων τού διάσημου θεατρικού συγγραφέα, 400 χρόνια μετά τη δημοσίευση του «Πρώτου φύλλου» του στις 8 Νοεμβρίου 1623, ο Βρετανός σκηνοθέτης Τζακ Τζιούερς έστειλε ένα πορτρέτο του Σαίξπηρ, μαζί με μια ομιλία από ένα από τα πιο γνωστά έργα του στο διάστημα. O Ουίλιαμ Σαίξπηρ, λοιπόν, σε αυτά τα 400 χρόνια έχει καταφέρει να αποτελεί πηγή έμπνευσης, καθώς το έργο του ξεπέρασέ την ατμόσφαιρα, κυριολεκτικά και μεταφορικά…

Προσαρτημένο σε ένα μετεωρολογικό μπαλόνι με κάμερα και GPS, το πορτρέτο συνοδευόμενο από μία ομιλία από το «Όνειρο θερινής νυκτός», μεταφέρθηκε στην ανώτερη ατμόσφαιρα της Γης. Μια ομάδα από την αεροδιαστημική εταιρεία Sent Into Space βοήθησε την πτήση στο διάστημα.
«Είχα αυτή την εικόνα στο μυαλό μου: ένα πορτρέτο του Σαίξπηρ με φόντο το διάστημα, με την καμπυλότητα της Γης στο βάθος. Τι πιο ταιριαστός τρόπος, για να γιορτάσουμε την οικουμενικότητα της ανθρώπινης εμπειρίας μας και το πώς αυτή αποτυπώνεται εδώ και 400 χρόνια από αυτές τις υπέροχες λέξεις;», δήλωσε ο Τζούερς.

Γράφουν οι μαθητές Οδυσσέας Ντέιβις, Νίκος Σεφεριάδης και Πολυνείκης Τσακανίκας (Β3)

Η Ευρώπη (πιθανόν από τις λέξεις εὐρύς + ὤψ, δηλ. αυτή που έχει μεγάλα μάτια) είναι μία από τις πιο ενδιαφέρουσες μορφές της ελληνικής μυθολογίας, καθώς η ιστορία της συνδέεται με τη γέννηση μεγάλων πολιτισμών, αλλά και με το ίδιο το όνομα της ηπείρου μας. Στη σύγχρονη εποχή, το όνομα της Ευρώπης δεν ανήκει μόνο στη μυθολογία, αλλά και στον κόσμο της αστρονομίας, καθώς δόθηκε σε έναν από τους δορυφόρους του πλανήτη Δία.
Η Ευρώπη ήταν αδελφή του Κάδμου, ιδρυτή της Αρχαίας Θήβας και κόρη του Αγήνορα, ηγεμόνα της Φοινίκης. Μια μέρα πήγε στα λιβάδια, για να παίξει με τις φίλες της και να μαζέψει λουλούδια. Εκεί συνάντησε τον θεό Δία, που για να την πλησιάσει μεταμορφώθηκε σε δυνατό ταύρο και πήγε δίπλα της κάνοντας δήθεν ότι βόσκει, σκεπτόμενος με ποιον τρόπο θα την κατακτούσε. Εκείνη πλησίασε τον ταύρο- Δία γοητευμένη από την ωραία κορμοστασιά του και τη μυϊκή του δύναμη. Δε δίστασε και να τον ιππεύσει. Τότε εκείνος άρχισε να τρέχει με αστραπιαία ταχύτητα. Η Ευρώπη έκλαιγε, μα δεν μπορούσε να ξεφύγει. Ο Δίας διέσχισε τη θάλασσα και έφτασε στην Κρήτη, όπου την έκανε βασίλισσα. Ως «Αρπαγή της Ευρώπης» φέρεται και ψηφιδωτό μωσαϊκό δάπεδο, το οποίο αναπαριστά τον μύθο της αρπαγής. Το μωσαϊκό αυτό χρονολογείται γύρω στον 4ο αιώνα π.Χ. και βρέθηκε στην ευρύτερη περιοχή της Σπάρτης. Σήμερα φυλάσσεται σε πολύ καλή κατάσταση στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης. Το συγκεκριμένο ψηφιδωτό απεικονίζεται και στην ελληνική έκδοση του κέρματος των 2 ευρώ.
Η Ευρώπη είναι, επίσης, ένας από τους τέσσερις μεγάλους δορυφόρους του Δία, γνωστοί ως οι γαλιλαϊκοί δορυφόροι, αφού ανακαλύφθηκαν από τον Γαλιλαίο το 1610. Μαζί με τον Γανυμήδη, την Ιώ και την Καλλιστώ, η Ευρώπη αποτελεί έναν από τους πιο εξερευνημένους δορυφόρους στο ηλιακό μας σύστημα. Αυτό που κάνει την Ευρώπη ξεχωριστή δεν είναι μόνο η ιστορική της σημασία, αλλά και η γεωλογική της σύνθεση. Καλυμμένη με έναν τεράστιο ωκεανό κάτω από μια παγωμένη επιφάνεια, η Ευρώπη είναι ένας από τους πιο υποσχόμενους τόπους για την ανακάλυψη εξωγήινης ζωής στο ηλιακό μας σύστημα. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι κάτω από την παγωμένη επιφάνειά της βρίσκεται ένας αλμυρός ωκεανός, που ενδέχεται να φιλοξενεί μικροβιακές μορφές ζωής, λόγω των θερμικών πηγών που πιθανώς υπάρχουν στον πυθμένα του.
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι ο μύθος της Ευρώπης συνεχίζει να ζει και να εμπνέει τις προσπάθειες της ανθρωπότητας να ξεπεράσει τα σύνορα της Γης και να εξερευνήσει το αχανές διάστημα. Όπως ο Δίας οδήγησε την Ευρώπη σε νέα εδάφη, έτσι και ο δορυφόρος Ευρώπη- ίσως- μας οδηγήσει σε νέες, άγνωστες επιστημονικές ανακαλύψεις.

Γράφουν οι μαθήτριες Αγάπη Κωσταρέλου, Νεφέλη Μακρυγιάννη και Ναταλία Μαντά (Β2)

Ο δορυφόρος του πλανήτη Κρόνου και ο δεύτερος μεγαλύτερος δορυφόρος στο ηλιακό μας σύστημα, Τιτάνας, πήρε το όνομά του από την πασίγνωστη μυθολογική σύγκρουση, την Τιτανομαχία.
Οι Τιτάνες, όπως ο Κρόνος, ο Ιαπετός, ήταν παιδιά του Ουρανού και της Γαίας. Τιτανομαχία ήταν η επική μάχη ανάμεσα στους Τιτάνες και τους θεούς του Ολύμπου με επικεφαλής τον Δία. Οι πρώτοι αντιπροσώπευαν την αρχέγονη δύναμη και το χάος, ενώ οι Ολύμπιοι την τάξη και τον πολιτισμό. Η Τιτανομαχία κατέληξε στην ήττα των Τιτάνων, οι οποίοι, μετά από δεκάχρονο πόλεμο, φυλακίστηκαν στα Τάρταρα από τους Ολύμπιους. Οι τελευταίοι μοίρασαν μεταξύ τους τα λάφυρα δίνοντας στον Δία την εξουσία στον αέρα και τον ουρανό, στον Ποσειδώνα την εξουσία στη θάλασσα και σε όλα τα υδάτινα σώματα και στον Άδη τον Κάτω Κόσμο. Η γη αφέθηκε ως κυριαρχία κοινή όλων των θεών.

Ο Τιτάνας, ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Κρόνου είναι μεγαλύτερος από τον πλανήτη Ερμή και πιο ογκώδης από τον Πλούτωνα, άρα μοιάζει περισσότερο με πλανήτη παρά με δορυφόρο. Ανακαλύφθηκε το 1655 από τον Ολλανδό αστρονόμο Κρίστιαν Χόιχενς και είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρων για τους επιστήμονες, λόγω των χαρακτηριστικών του, όπως η πυκνή ατμόσφαιρα και η παρουσία υγρών στην επιφάνειά του (μεθάνιο και αιθάνιο). Ακόμη, η μέση θερμοκρασία στην επιφάνειά του είναι -178°C και η ατμοσφαιρική πίεση είναι 60% μεγαλύτερη από αυτή της Γη. Το ενδιαφέρον για τον Τιτάνα αυξάνεται, καθώς θεωρείται ένας από τους πιθανούς υποψήφιους δορυφόρους για την ύπαρξη ζωής, λόγω της χημείας που παρατηρείται στην ατμόσφαιρά του.
Η χρήση της μυθολογίας για την ονομασία ουράνιων σωμάτων είναι μια κοινή πρακτική στην αστρονομία και ο Τιτάνας αποτελεί κλασικό παράδειγμα αυτής της τάσης. Tο σίγουρο είναι πως παραμένει ένα από τα πιο αινιγματικά σώματα του ηλιακού μας συστήματος, έτοιμο να αποκαλύψει νέα μυστήρια…