ΝΑSA: Αποστολές «Αpollo» και «Άρτεμις». Καθόλου τυχαία η ονοματοδοσία!

Γράφει η μαθήτρια Ανδρεάκου Μαρία (Β1)

Οι περισσότεροι από εμάς έχουν ακούσει για τον θεό Απόλλωνα και τη θεά Άρτεμη. Αρκετοί γνωρίζουν ότι αυτοί οι δύο ήταν αδέλφια και λιγότεροι ότι ήταν δίδυμα αδέλφια. Ας δούμε, λοιπόν, τη σημασία του «Απόλλωνα» και της «Αρτέμιδος», ονόματα δανεισμένα από αρχαίους μύθους, που καθοδήγησαν πραγματικές αποστολές της NASA στο φεγγάρι! Με αυτό το άρθρο επιχειρώ να αποκαλύψω αυτές τις περίπλοκες συνδέσεις των θεών με τους αστροναύτες, των μύθων με τις προσσεληνώσεις…

Ο Απόλλων συμβόλιζε το φως, τη μουσική και τη σοφία, ενώ η Άρτεμις ενσάρκωνε το μυστήριο του φεγγαριού και την αγριότητα της φύσης. Σήμερα, αυτά τα ονόματα συνδέονται με διαστημικές αποστολές εμπνέοντάς μας να τολμήσουμε στο άγνωστο. Το πρόγραμμα «Apollo» σηματοδότησε τα πρώτα βήματα της ανθρωπότητας στο φεγγάρι. Η θριαμβευτική προσγείωση του Apollo 11 της NASA το 1969 στέκεται ως φάρος των ανθρώπινων επιτευγμάτων. Ακολουθώντας τα βήματα του Απόλλωνα, το πρόγραμμα «Άρτεμις» έχει στόχο να προσσεληνώσει την πρώτη γυναίκα και τον πρώτο έγχρωμο άντρα. Ακριβώς, λοιπόν, όπως ο Απόλλωνας έφερε φως και μουσική, οι αποστολές της NASA πυροδοτούν την κατανόησή μας για τον κόσμο και την αρμονία του. Η Άρτεμις, που κάνει περιπάτους στην άγρια φύση, αντηχεί καθώς προχωράμε στο άγνωστο του διαστήματος. Και κάτι τελευταίο! Η Άρτεμις και ο Απόλλων ήταν δίδυμοι, όμως δεν γεννήθηκαν την ίδια μέρα. Πρώτα βγήκε η Άρτεμη και την επόμενη μέρα ο Απόλλωνας. Η Άρτεμη στη Δήλο βοήθησε τη μητέρα της να ξεγεννήσει τον αδερφό της και περιποιήθηκε το νεογέννητο. Ο μύθος της Άρτεμης συμβολίζει το ότι η γυναίκα είναι μητέρα, αλλά παράλληλα είναι και ισότιμη -αν όχι και ότι προηγείται- του άνδρα. Και αυτό ακριβώς είχαν στον νου τους οι υπεύθυνοι της ΝΑSΑ, όταν έδωσαν το όνομα της Άρτεμης στην αποστολή, τονίζοντας έτσι την ισότητα των φύλων και την επιλογή με βάση την αξία.

Συμπεραίνουμε, λοιπόν, ότι στις διαπλεκόμενες αφηγήσεις της μυθολογίας και της εξερεύνησης του διαστήματος, ο Απόλλωνας και η Άρτεμις λάμπουν ως καθοδηγητικά φώτα. Καθώς κοιτάμε προς τον ουρανό, τιμάμε το μυθικό μας παρελθόν, ενώ προσεγγίζουμε τα αστέρια…

Άρης, ο θεός του πολέμου, και ο Κόκκινος πλανήτης

Γράφει η μαθήτρια Κατερίνα Μαγκανά (Β2)

Ο Άρης ή Kόκκινος πλανήτης αποτελεί έναν από τους οχτώ πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, που έχουν πάρει το όνομά τους από κάποιον αρχαίο θεό. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ο Άρης, γιος της Ήρας και του Δία, ήταν ένας από τους 12 θεούς του Ολύμπου και πιο συγκεκριμένα, ο θεός του πολέμου. Συνδέεται με τον Κόκκινο Πλανήτη, τον τέταρτο πλανήτη από τον Ήλιο στο ηλιακό μας σύστημα, εξαιτίας της κόκκινης απόχρωσής του, η οποία προκαλείται από το οξείδιο του σιδήρου (σκουριά) στην επιφάνειά του.
Στη μυθολογία, ο Άρης ήταν γνωστός για την αγριότητα, τον πόλεμο και τη σύγκρουση. Ο Κόκκινος Πλανήτης αποτελεί σύμβολο της δυσκολίας, του κινδύνου, αλλά και της πρόκλησης για τους επιστήμονες που προσπαθούν να τον εξερευνήσουν, λόγω του αφιλόξενου περιβάλλοντος, της έλλειψης κατάλληλης ατμόσφαιρας για την ανθρώπινη ζωή, της δυσκολίας αναζήτησης πόρων, που θα επιτρέψουν μια μελλοντική αποίκιση. Η NASA και άλλοι διαστημικοί οργανισμοί έχουν στείλει μια σειρά από επιτυχημένα ρομποτικά οχήματα στον Άρη, όπως το Perseverance και το Curiosity. Το Perseverance αναζητά ίχνη αρχαίας ζωής και συλλέγει δείγματα πετρωμάτων. Το Ingenuity, το πρώτο drone-ελικόπτερο που πέταξε στον Άρη, αποδεικνύει την τεχνολογική πρόοδο στην εξερεύνηση του πλανήτη και ανοίγει τον δρόμο για νέες μεθόδους παρατήρησης και χαρτογράφησης. Οι επιστήμονες αναζητούν στοιχεία για το αν ο Άρης είχε κάποτε υδάτινους πόρους στην επιφάνειά του, κάτι που θα μπορούσε να υποστηρίξει ζωή. Τα πρόσφατα δεδομένα δείχνουν πως υπήρξαν ποτάμια, λίμνες και θάλασσες πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, ενώ υπάρχουν ενδείξεις και για υπόγεια αποθέματα νερού.
Η NASA, σε συνεργασία με ιδιωτικές εταιρείες όπως η SpaceX, εργάζεται για τη δημιουργία υποδομών για μια ανθρώπινη αποστολή στον Άρη. Η αποστολή αυτή αναμένεται να γίνει πραγματικότητα μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Ο Έλον Μασκ και η SpaceX σχεδιάζουν τη δημιουργία μόνιμων βάσεων στον Άρη με την ανάπτυξη του πυραύλου Starship, με απώτερο στόχο την αποίκιση του πλανήτη και τη δημιουργία μιας αυτάρκους ανθρώπινης κοινότητας, η οποία θα χρησιμοποιεί για την επιβίωσή της πόρους του πλανήτη, όπως το παγωμένο νερό στους πόλους του Άρη ή το διοξείδιο του άνθρακα της ατμόσφαιράς του για παραγωγή οξυγόνου μέσω ειδικών συσκευών, όπως το MOXIE.
Ο θεός Άρης, ως σύμβολο πολέμου, αντιπροσωπεύει το θάρρος, αλλά και την επικινδυνότητα. Η εξερεύνηση του πλανήτη Άρη παραμένει μια πρόκληση για την ανθρωπότητα. Ο Άρης της μυθολογίας και ο Άρης του διαστήματος συνδέονται, λοιπόν, μέσα από την ιδέα της μάχης για την κατάκτηση του άγνωστου!

Μόνιμη παρουσία του ανθρώπου στο φεγγάρι: επιστημονική φαντασία;

Γράφουν οι μαθητές Οδυσσέας Ντέιβις και Πολυνείκης Τσακανίκας (Β3)

Η προοπτική της μόνιμης κατοικίας του ανθρώπου στη Σελήνη δεν είναι απλώς ένα επιστημονικά φανταστικό σενάριο, αλλά ένα όραμα που κερδίζει έδαφος με την πρόοδο της τεχνολογίας και την αυξανόμενη παγκόσμια επένδυση στη διαστημική εξερεύνηση. Από τους πρώτους διαστημικούς σταθμούς, όπως ο Σταθμός Διεθνούς Διαστήματος (ISS), μέχρι τις σύγχρονες σκέψεις για αποικίες σε άλλους πλανήτες, οι ιδέες αυτές συνδυάζουν την επιστήμη με την ανθρώπινη δίψα για εξερεύνηση. Σήμερα, η NASA, η SpaceX και άλλες διαστημικές υπηρεσίες εργάζονται πάνω σε προγράμματα με τη χρήση 3D εκτύπωσης για την κατασκευή δομών σε σεληνιακή επιφάνεια. Αυτές οι τεχνικές μπορούν να χρησιμοποιήσουν πόρους από τη Σελήνη, μειώνοντας έτσι το κόστος μεταφοράς υλικών από τη Γη.

Μία μόνιμη βάση στη Σελήνη θα μπορούσε να προσφέρει σημαντικές γνώσεις για τη δημιουργία του ηλιακού συστήματος και για τη Γη, αφού η ανάλυση των σεληνιακών δειγμάτων και των κρατήρων μπορεί να δώσει πληροφορίες για την πρώιμη γεωλογική ιστορία του πλανήτη μας. Επίσης, η διαβίωση στη Σελήνη μπορεί να προσφέρει σημαντικά δεδομένα για το πώς μπορεί να διαμορφωθεί η ανθρώπινη παρουσία σε άλλα ουράνια σώματα, όπως ο Άρης. Επιπλέον, η ανάπτυξη τεχνολογιών που θα υποστηρίξουν τη μόνιμη διαβίωση στη Σελήνη, θα φέρει πρόοδο σε πολλούς τομείς. Για παράδειγμα, η συλλογή και αποθήκευση ηλιακής ενέργειας μπορούν να οδηγήσουν σε καινοτομίες που θα εφαρμοστούν και στη Γη ή η τεχνολογία για την ανακύκλωση του αέρα, την παραγωγή τροφίμων και την καθαρή ενέργεια σε ένα αφιλόξενο περιβάλλον μπορεί να ωφελήσει τους ανθρώπους στη Γη, ειδικά σε ακραία περιβάλλοντα. Τέλος, μια μόνιμη βάση στη Σελήνη μπορεί να λειτουργήσει ως πρώτο βήμα για την ανθρώπινη επέκταση στο διάστημα και την εξασφάλιση της επιβίωσης της ανθρωπότητας, σε περίπτωση καταστροφής (φυσικές καταστροφές, πυρηνικοί πόλεμοι) στη Γη. Η Σελήνη, δηλαδή, θα μπορούσε να γίνει το πρώτο «εφεδρικό σπίτι» για τον άνθρωπο.

Η εγκατάσταση ανθρώπων στο φεγγάρι, όμως, έχει και προκλήσεις. Παρά τα οφέλη, το οικονομικό κόστος για τη δημιουργία και τη συντήρηση μιας βάσης στη Σελήνη είναι τεράστιο και θα πρέπει να εξεταστεί κατά πόσο αυτή η επένδυση δικαιολογείται σε σχέση με τις ανάγκες στη Γη. Επίσης, η μακροχρόνια παραμονή σε ένα περιβάλλον με χαμηλή βαρύτητα και η έκθεση σε υψηλά επίπεδα ακτινοβολίας μπορεί να επηρεάσει την υγεία των αστροναυτών. Επιπλέον, οι ψυχολογικές αντιδράσεις της απομόνωσης και της κλειστής ζωής απαιτούν προσοχή. Τέλος, η εξόρυξη πόρων από τη Σελήνη και άλλες δραστηριότητες ενδέχεται να επηρεάσουν το σεληνιακό περιβάλλον. Θα πρέπει να εξεταστεί πώς μπορούμε να προστατεύσουμε την ακεραιότητα της Σελήνης αποφεύγοντας την υπερεκμετάλλευση.

Με τις επενδύσεις στον τομέα του διαστήματος να αυξάνονται, η πιθανότητα μόνιμης κατοικίας στο διάστημα δεν είναι πια ένα μακρινό όνειρο. Η αποστολή ανθρώπων στον Άρη και η δημιουργία μόνιμων βάσεων είναι σε πλήρη εξέλιξη. Εάν πραγματοποιηθούν περισσότερες έρευνες και βρεθούν λύσεις στις προκλήσεις της διαστημικής ζωής, πιστεύουμε πως η ανθρωπότητα θα μπορέσει να δημιουργήσει ένα νέο «σπίτι» σε έναν κόσμο που είναι… πιο κοντά από ποτέ!

Frozen Αrk Project: μια σημαντική ελπίδα για τη διατήρηση της ζωής στη Γη!

Γράφει ο μαθητής Νίκος Σεφεριάδης (Β3)

Το Frozen Αrk Project είναι μια διεθνής πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 2004, με στόχο τη διατήρηση της ποικιλίας των ζώων, μέσα από τη συλλογή και αποθήκευση γενετικού υλικού από είδη που απειλούνται με εξαφάνιση. Είναι μια «κιβωτός» για την αποθήκευση κυττάρων, DNA και άλλων βιολογικών στοιχείων, με την προοπτική ότι στο μέλλον θα μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν για την αναγέννηση πληθυσμών, που μπορεί να εξαφανιστούν.
Το έργο αυτό λειτουργεί με τη συνεργασία επιστημόνων, ερευνητικών ιδρυμάτων και οικολογικών οργανισμών από διάφορες χώρες. Το αποθηκευμένο γενετικό υλικό μπορεί να προσφέρει μια δεύτερη ευκαιρία για κάποια είδη επιτρέποντας τη χρήση προηγμένων τεχνικών, όπως η κλωνοποίηση, για την αποκατάσταση των πληθυσμών τους. Επιπλέον, η τράπεζα αυτή μπορεί να διατηρήσει πολύτιμες πληροφορίες για τη γενετική ποικιλότητα και την εξελικτική ιστορία των ειδών βοηθώντας τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τη βιολογία τους. Τέλος, η τεχνολογία που αναπτύσσεται στο πλαίσιο του Frozen Ark για τη διατήρηση του DNA, μπορεί να έχει εφαρμογές και στη διαστημική εξερεύνηση, όπως για τη συντήρηση γενετικού υλικού σε μελλοντικές αποικίες στο διάστημα. Σκεφτείτε πως, αν οι άνθρωποι εγκατασταθούν σε άλλους πλανήτες, η διατήρηση και μεταφορά βιολογικού υλικού θα είναι κρίσιμη για τη δημιουργία βιώσιμων οικοσυστημάτων.
Συσχετίζοντας το Frozen Ark Project με το πρόγραμμα Myth to Space διαπιστώνουμε ότι είναι δύο πρωτοβουλίες που, αν και κινούνται σε διαφορετικούς τομείς, αντιπροσωπεύουν δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος: την ανάγκη να διατηρήσουμε ό,τι έχουμε εδώ στη Γη και την ανάγκη να εξερευνήσουμε νέους ορίζοντες στο διάστημα. Αναγνωρίζουν, δηλαδή, τη σημασία εξεύρεσης μακροπρόθεσμων στρατηγικών, που εξασφαλίζουν την επιβίωση είτε των ειδών στη Γη είτε της ανθρωπότητας μέσω του διαστήματος.

Ο Ποσειδώνας και οι ωκεανοί: παρουσία νερού στο ηλιακό μας σύστημα.

Γράφει η μαθήτρια Ιόλη Καραγεωργίου (Β1)

Ο Ποσειδώνας, ο θεός της θάλασσας στην ελληνική μυθολογία, συνδέεται με το στοιχείο του νερού και τους ωκεανούς, ένα σύμβολο που επεκτείνεται και στην αστρονομία, καθώς η παρουσία νερού θεωρείται βασική προϋπόθεση για την ύπαρξη εξωγήινης ζωής ή τη δυνατότητα δημιουργίας αποικιών σε άλλους πλανήτες.

Η παρουσία νερού στο ηλιακό μας σύστημα εντοπίζεται σε διάφορες μορφές, όπως πάγος, υδρατμοί και υγρό νερό. Ο πλανήτης Ποσειδώνας έχει σημαντική ποσότητα παγωμένου νερού και άλλων πτητικών στοιχείων, όπως μεθάνιο και αμμωνία. Αν και η επιφάνειά του δεν αποτελείται από νερό με τη μορφή που την καταλαβαίνουμε στη Γη, οι εσωτερικές του στρώσεις περιέχουν μεγάλες ποσότητες νερού, κυρίως σε μορφή πάγου. Ένας όμως από τους 16 διαφορετικούς δορυφόρους του, ο Τρίτων, πιστεύεται ότι διαθέτει νερό και ότι κάτω από έναν φλοιό από πάγο, πιθανότατα, υπάρχει ένας υπόγειος ωκεανός υγρού ή λασπώδους πάγου. Η Γη είναι ο μοναδικός πλανήτης στο ηλιακό σύστημα με υγρούς ωκεανούς στην επιφάνειά του και το νερό καλύπτει περίπου το 70% του πλανήτη. Στον Άρη, γνωστό και ως ο «Κόκκινος Πλανήτης», στο παρελθόν είχε αποδειχτεί ότι υπήρχε υγρό νερό στην επιφάνειά του, με ποτάμια και λίμνες. Σήμερα, το νερό στον Άρη υπάρχει κυρίως με τη μορφή πάγου στους πόλους και κάτω από την επιφάνεια. Ο δορυφόρος Εγκέλαδος του Κρόνου έχει παρατηρηθεί πως εκπέμπει θερμοπίδακες νερού και υδρατμών από ρωγμές στην επιφάνειά του. Οι αναλύσεις των εκπομπών δείχνουν ότι το νερό περιέχει οργανικές ενώσεις, ενδείξεις που υποδηλώνουν την πιθανότητα ύπαρξης μικροβιακής ζωής. Ο δορυφόρος Γανυμήδης, ο μεγαλύτερος του Δία, διαθέτει επίσης υπόγειους ωκεανούς. Ο Τιτάνας, ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Κρόνου, διαθέτει έναν υπόγειο ωκεανό υγρού νερού. Παρά την απόστασή του από τον Ήλιο και το ψυχρό περιβάλλον του, ο Πλούτωνας φαίνεται να έχει κι αυτός υπόγεια νερά σε υγρή μορφή.
Η λειψυδρία είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του 21ου αιώνα, καθώς οι αυξανόμενες απαιτήσεις για νερό, η κακή διαχείριση των υδάτινων πόρων, η κλιματική αλλαγή και η μόλυνση επηρεάζουν την πρόσβαση σε καθαρό νερό για εκατομμύρια ανθρώπους. Τη στιγμή, λοιπόν, που η έλλειψη νερού στη Γη δημιουργεί σοβαρές προκλήσεις για την ανθρωπότητα, η αναζήτηση νερού στο διάστημα για την υποστήριξη της ανθρώπινης ζωής σε άλλους κόσμους μάς υπενθυμίζει πόσο πολύτιμο είναι το νερό και πόσο σημαντικό είναι να το διαχειριστούμε σωστά για την επιβίωσή μας.

Από τον Δαίδαλο και τον Ίκαρο στις σημερινές πτήσεις στο διάστημα…

Γράφουν οι μαθήτριες Αγάπη Κωσταρέλου και Νεφέλη Μακρυγιάννη (Β2)

Ένας από τους πιο γνωστούς μύθους της ελληνικής μυθολογίας είναι αυτός του Δαίδαλου και του γιου του, Ίκαρου, που προσπαθούν να αποδράσουν από τον Λαβύρινθο της Κρήτης. Ο Δαίδαλος, ένας ταλαντούχος εφευρέτης και τεχνίτης, χρησιμοποιεί τις ικανότητές του, για να φτιάξει φτερά από κερί και πούπουλα, ώστε να φύγουν πετώντας. Όταν τα ολοκλήρωσε, παρέδωσε ένα ζευγάρι στον γιο του, αλλά τον προειδοποίησε να μην πετάξει πολύ κοντά στον ήλιο, διότι το κερί θα έλιωνε και θα έπεφτε μέσα στη θάλασσα. Δυστυχώς όμως, ο Ίκαρος, παρασυρμένος από την ελευθερία της πτήσης, πέταξε πολύ ψηλά, με αποτέλεσμα να πέσει μέσα στη θάλασσα, που πήρε και το όνομά της από εκείνον (Ικάριο Πέλαγος).
Αν το σκεφτείτε, πρόκειται για μια διαχρονική ιστορία για την ανθρώπινη επιθυμία να ξεπεράσει τα όρια της φύσης και να πετάξει. Ο μύθος του Δαίδαλου και του Ίκαρου παραμένει εξαιρετικά επίκαιρος, όταν τον συγκρίνουμε με τις σύγχρονες διαστημικές πτήσεις και την προσπάθεια της ανθρωπότητας να υπερβεί τα όρια της Γης. Οι αστροναύτες, όπως ο Ίκαρος, ταξιδεύουν πέρα από την ατμόσφαιρα της Γης, εξερευνώντας το άγνωστο. Από τα πρώτα βήματα της ανθρωπότητας στο διάστημα, όπως η πτήση του Γκαγκάριν και η προσγείωση στη Σελήνη το 1969, μέχρι τις πρόσφατες εξελίξεις με αποστολές στον Άρη, ο άνθρωπος συνεχώς προσπαθεί να κατακτήσει νέους ορίζοντες. Ο Δαίδαλος, ως ο εφευρέτης που δημιούργησε τα φτερά, αντιπροσωπεύει την τεχνολογία και την εφευρετικότητα που απαιτείται για την πτήση. Οι σημερινοί επιστήμονες και μηχανικοί χρησιμοποιούν τα εργαλεία της σύγχρονης τεχνολογίας, για να κατασκευάσουν διαστημόπλοια και πυραύλους, που μπορούν να ξεπεράσουν τη βαρύτητα και να φτάσουν σε νέους κόσμους. Από τις αποστολές της NASA και της ESA μέχρι τις ιδιωτικές εταιρείες, όπως η SpaceX, η ανθρωπότητα συνεχίζει να επεκτείνει τα όρια της γνώσης και της παρουσίας της στο διάστημα.
Ο Ίκαρος, όμως, είναι και μια προειδοποίηση για το τι μπορεί να συμβεί, όταν η ανθρώπινη φιλοδοξία ξεπεράσει τα όρια της υπευθυνότητας. Η υπέρβαση των δυνατοτήτων χωρίς σεβασμό στους κινδύνους μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή, όπως συνέβη με την πτήση του Ίκαρου. Οι σύγχρονες διαστημικές αποστολές είναι γεμάτες κινδύνους, από αποτυχημένες αποστολές και ατυχήματα, όπως η τραγωδία του Challenger το 1986, έως τις προκλήσεις της αποστολής ανθρώπων στον Άρη. Ο μύθος εγείρει, επίσης, ηθικά ερωτήματα σχετικά με τα όρια της ανθρώπινης και τεχνολογικής προόδου. Πρέπει να εξερευνήσουμε το διάστημα με υπευθυνότητα και σεβασμό προς το περιβάλλον και να μην επαναλάβουμε τα λάθη του Ίκαρου, που παρασύρθηκε από την υπέρμετρη αυτοπεποίθηση.
Σίγουρα, η ανθρωπότητα πρέπει να πετάξει ψηλά, αλλά με σεβασμό στα όρια της τεχνολογίας και της φύσης!

MetNet-3: μια επαναστατική προσέγγιση στη μετεωρολογία!

Γράφει η μαθήτρια Μαρία Ανδρεάκου (Β1)

H αρχαία ελληνική μυθολογία συχνά χρησιμοποιούσε μύθους, για να εξηγήσει καιρικά και φυσικά φαινόμενα που οι αρχαίοι Έλληνες δεν μπορούσαν να ερμηνεύσουν επιστημονικά. Οι θεοί, όπως ο Δίας, ο οποίος θεωρούνταν ο θεός του κεραυνού και των καταιγίδων ή ο Ποσειδώνας, ο θεός της θάλασσας και των σεισμών, ήταν συμβολικές ερμηνείες των δυνάμεων της φύσης. Ο άνθρωπος δεν σταματά να επιδιώκει την κατανόηση του κόσμου, είτε αυτός είναι η Γη είτε οι μακρινοί πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος. Καθώς, λοιπόν, συνεχίζουμε να βλέπουμε πιο ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως πλημμύρες, ξηρασίες και κύματα καύσωνα, οι ακριβείς προβλέψεις μπορεί να είναι απαραίτητες για την προετοιμασία και τον μετριασμό των επιπτώσεών τους.
Σήμερα παρουσιάζεται ένα νέο μοντέλο καιρού, που ονομάζεται MetNet-3. Αναπτύχθηκε από την Google Research και την Google DeepMind. Το MetNet-3 μπορεί να κάνει προβλέψεις υψηλής ανάλυσης για την κίνηση των καιρικών συστημάτων και να αναλύσει τοπικά φαινόμενα, όπως οι βροχοπτώσεις και οι καταιγίδες με ανάλυση 1 χιλιομέτρου και χρονικό ορίζοντα προβλέψεων που φτάνει μέχρι και 12 ώρες. Αυτή η ανάλυση είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για σύντομα χρονικά διαστήματα και ενδείκνυται για περιπτώσεις, όπως ακραία καιρικά φαινόμενα (π.χ. καταιγίδες, τυφώνες). Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά μοντέλα πρόγνωσης καιρού, τα οποία βασίζονται σε φυσικές εξισώσεις και αριθμητικές μεθόδους (numerical weather prediction, NWP), το MetNet-3 χρησιμοποιεί δεδομένα σε πραγματικό χρόνο και μοντέλα ΑΙ, που εξοικονομούν χρόνο και πόρους. Συγκεκριμένα, είναι ένα νευρωνικό δίκτυο σχεδιασμένο να επεξεργάζεται και να προβλέπει χωροταξικά καιρικά μοτίβα με υψηλή ακρίβεια. Μάλιστα, αξιοποιώντας ένα πλέγμα εκπαιδεύσιμων ενσωματώσεων, το MetNet-3 μπορεί αυτόματα να μάθει και να χρησιμοποιήσει τοπογραφικά χαρακτηριστικά σχετικά με την πρόγνωση του καιρού.
Η γνωστή σε πολλούς φουτουριστική ταινία “The day after tomorrow”, έχει ως θέμα ένα ακραίο και ξαφνικό παγκόσμιο καιρικό φαινόμενο, το οποίο προκαλεί μαζικές καταστροφές, λόγω δραστικών αλλαγών στο κλίμα. Η απουσία εξειδικευμένων εργαλείων δεν μπόρεσε να το προβλέψει. Το Metnet-3 αν και δεν μπορεί να προβλέψει ξαφνικές παγκόσμιες κλιματικές αλλαγές, η τεχνητή νοημοσύνη του μπορεί να συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση και πρόβλεψη ακραίων φαινομένων, που θα μπορούσαν να συμβούν εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών επιτρέποντας την καλύτερη προστασία των κοινωνιών.
Το MetNet-3 έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει νέες δυνατότητες για πρόγνωση καιρού και να βελτιώσει την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα πολλών δραστηριοτήτων, όπως οι μεταφορές, η γεωργία, η ναυτιλία και η παραγωγή ενέργειας. Επίσης, είναι λειτουργικό και οι προβλέψεις του προβάλλονται σε πολλά προϊόντα Google, όπου ο καιρός είναι σχετικός. Χωρίς καμία αντίρρηση, το MetNet-3 βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της μετεωρολογικής μοντελοποίησης, αντιπροσωπεύει το μέλλον της μετεωρολογίας συνδυάζοντας ταχεία επεξεργασία μεγάλων δεδομένων και προηγμένες τεχνικές τεχνητής νοημοσύνης για πιο ακριβείς και έγκαιρες προγνώσεις καιρού.

Σπάζοντας τα όρια: η πρώτη γυναίκα αστροναύτης!

Γράφει η μαθήτρια Μυρτώ Ξενιού (Β3)

«Αν μπορώ να το κάνω, μπορείτε να το κάνετε και εσείς!» Αυτό ήταν το μήνυμα, που έστειλε σε όλες τις γυναίκες η Νόρα Αλ Ματρούσι, η πρώτη γυναίκα αραβικής καταγωγής, που ολοκλήρωσε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της NASA και έγινε αστροναύτης. Πλέον, είναι έτοιμη να κάνει το ταξίδι της στο διάστημα και να γραφτεί στην ιστορία ως η πρώτη γυναίκα που θα πατήσει στο φεγγάρι!
Γεννήθηκε το 1993. Η αγάπη της για την επιστήμη και την εξερεύνηση ξεκίνησε από μικρή ηλικία. Σπούδασε μηχανολόγος μηχανικός στο Πανεπιστήμιο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ). Είχε ήδη μια επιτυχημένη καριέρα ως μηχανικός στην πετρελαϊκή βιομηχανία, πριν επιλεγεί για το διαστημικό πρόγραμμα των ΗΑΕ. Ήταν μία από τις δύο υποψήφιες γυναίκες αστροναύτες, που επελέγησαν το 2021 από τη Διαστημική Υπηρεσία των ΗΑΕ, για να συμμετάσχουν σε εκπαιδευτικό πρόγραμμα της NASA. Μετά από δύο χρόνια, η Αλ Ματρούσι είναι πιστοποιημένη αστροναύτης.
Φέρνω στο μυαλό μου τη δραματική ταινία «Ποτέ Χωρίς την Κόρη μου» (1991), που παρακολουθήσαμε πέρυσι στην τάξη, όπου προβάλλονται εικόνες υποταγής των γυναικών και ενός καταπιεστικού καθεστώτος στο Ιράν και εν γένει στον μουσουλμανικό κόσμο. Σκέφτομαι ότι η επιλογή της Αλ Ματρούσι ως αστροναύτη προωθεί τη συμμετοχή των γυναικών σε επιστημονικούς και τεχνολογικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένης της διαστημικής εξερεύνησης, και αποδεικνύει τις αλλαγές στις κοινωνίες της Μέσης Ανατολής, όπου οι γυναίκες αποκτούν αυξανόμενη πρόσβαση σε ευκαιρίες, που κάποτε θεωρούνταν αποκλειστικά ανδρική υπόθεση.

Πρόκειται για μια εξαιρετικά σημαντική προσωπικότητα, καθώς αποτελεί σύμβολο της προόδου και της ισότητας των φύλων στον αραβικό κόσμο, ειδικά σε έναν τομέα όπως η διαστημική εξερεύνηση, όπου οι γυναίκες έχουν αρχίσει να κερδίζουν έδαφος τα τελευταία χρόνια. Μάλιστα, οι μηχανικοί στολών της NASA αποφάσισαν να ράψουν μια ειδική χιτζάμπ (μουσουλμανικό κάλυμμα κεφαλής), την οποία θα μπορεί να φοράει μέσα από την στολή αστροναύτη, ώστε να έχει τα μαλλιά της καλυμμένα, όταν θα βγάζει την κάσκα επικοινωνίας. «Νομίζω ότι είναι δύσκολο να γίνεις αστροναύτης, ανεξάρτητα από τη θρησκεία ή το υπόβαθρό σου. Δεν θεωρώ ότι είναι δυσκολότερο, άμα είσαι μουσουλμάνος.», είπε σε συνέντευξή της.
Οι γυναίκες όπως η Νόρα Αλ Ματρούσι δίνουν έμπνευση σε όλους τους ανθρώπους, αλλά κυρίως στις νέες γενιές κοριτσιών, και τους μαθαίνουν ότι όλα μπορούν να τα καταφέρουν, αν το θελήσουν και το προσπαθήσουν!

Ιούλιος Βερν: «Σκοπός μου δεν είναι να προφητεύσω, αλλά να διαδώσω τη γνώση.» Έκανε και τα δύο!

Γράφει ο μαθητής Χάρης Παντελίδης (Β3)

Ο Ιούλιος Βερν, μυθιστοριογράφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, γεννήθηκε το 1839. Είναι ο δεύτερος σε αριθμό μεταφράσεων συγγραφέας μετά την Αγκάθα Κρίστι. Ήταν ένας οραματιστής, που με τη φαντασία του και τις επιστημονικές του γνώσεις μπόρεσε να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στον μύθο και την πραγματικότητα προβλέποντας εξελίξεις, που σήμερα θεωρούμε δεδομένες. Θεωρείται ο πατέρας της επιστημονικής φαντασίας. Οραματίστηκε έναν κόσμο, όπου η ανθρωπότητα θα μπορεί να υπερβεί τα όρια της φύσης και της Γης κατακτώντας την τεχνολογία και το διάστημα.
Ο Ιούλιος Βερν έγραψε για την εξερεύνηση των πιο μακρινών και ανεξερεύνητων περιοχών της Γης και του σύμπαντος. Στο κλασικό του μυθιστόρημα «Από τη Γη στη Σελήνη» (1865), αφηγείται την πρώτη φανταστική αποστολή ανθρώπων στο φεγγάρι, προβλέποντας την ανθρώπινη δίψα για εξερεύνηση του διαστήματος, δεκαετίες πριν γίνει πραγματικότητα. 104 χρόνια μετά από το μυθιστόρημα, τρεις άνδρες ταξίδεψαν στο φεγγάρι από τις ΗΠΑ και προσγειώθηκαν στον Ειρηνικό Ωκεανό. Ο Βερν προέβλεψε ακόμα και το σημείο εκτόξευσης, την Φλόριντα. Ο πρώτος άνθρωπος πάτησε το πόδι του στη Σελήνη το 1969, αλλά αξίζει να αναφερθεί ότι το 1970 το διαστημόπλοιο «Απόλλων 13», κατά την τρίτη διαστημική αποστολή στη Σελήνη, έπαθε μια σοβαρή βλάβη και χρειάστηκε να ακολουθήσει ακριβώς την ίδια τροχιά με αυτήν που είχε περιγράψει ο Ιούλιος Βερν 100 χρόνια πριν, καταλήγοντας κι αυτό να προσθαλασσωθεί στον Ειρηνικό Ωκεανό! Αξίζει να αναφέρουμε εδώ ότι οι τρεις μεγάλοι πρωτοπόροι της πυραυλικής τεχνολογίας, ο Ρώσος Κονσταντίν Τσιολκόφσκι, ο Αυστρογερμανός Χέρμαν Όμπερτ και ο Αμερικανός Ρόμπερτ Γκόνταρντ είχαν εμπνευσθεί από το βιβλίο του Βερν «Από τη Γη στη Σελήνη».
Η αγάπη του Βερν για την Αστρονομία ήταν η αφορμή για τρία βιβλία του:
Ταξίδι σε κομήτη (1887): Πραγματεύεται τη σύγκρουση της Γης με έναν κομήτη (θέμα της ταινίας του Hollywood «Αρμαγεδδών», 1998), η οποία έχει ως αποτέλεσμα να αποσπαστεί ένα μικρό κομμάτι της Γης με τους κατοίκους της και να ακολουθήσει τον κομήτη στην περιφορά του γύρω από τον Ήλιο, προτού επιστρέψει στη Γη.
Η Γη άνω κάτω (1889):Αφηγείται την προσπάθεια των αστροναυτών του ταξιδιού στη Σελήνη, μετά την επιτυχή επιστροφή τους, να αλλάξουν την κλίση του άξονα περιστροφής της Γης, για να τροποποιήσουν το κλίμα του Βόρειου Πόλου.
Το κυνήγι του μετεώρου (1901):Αφηγείται την προσπάθεια δύο ερασιτεχνών αστρονόμων να εκμεταλλευθούν το χρυσάφι που περιέχεται σε έναν αστεροειδή.
Και οι τρεις ιστορίες αποτελούν σήμερα αντικείμενα σοβαρών συζητήσεων στη διεθνή επιστημονική κοινότητα.
Αναρωτιέμαι… Ένας σύγχρονος διακεκριμένος Έλληνας φυσικός, παγκόσμιας φήμης, ο κ. Δημήτρης Νανόπουλος, τι θα συζητούσε με τον Ιούλιο Βερν, εάν ο δεύτερος ζούσε στην εποχή μας; Και το κυριότερο, πόσο πιο μπροστά θα ήταν η επιστήμη της Φυσικής και οι γνώσεις μας για το διάστημα, εάν ο Ιούλιος Βερν συμμετείχε στις επιστημονικές έρευνες; Τροφή για σκέψη…

Διαστημικός τουρισμός: ουτοπία ή ρεαλιστική προοπτική;

Γράφει η μαθήτρια Ναταλία Μαντά (Β2)

Ο διαστημικός τουρισμός, που κάποτε έμοιαζε επιστημονική φαντασία, σήμερα προσεγγίζει την πραγματικότητα χάρη στις τεχνολογικές εξελίξεις και τις επενδύσεις από μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες, όπως η SpaceX, η Blue Origin και η Virgin Galactic. Ήδη έχουν πραγματοποιηθεί πτήσεις με ιδιώτες επιβάτες, όπου οι τουρίστες φτάνουν στο διάστημα για λίγα λεπτά, βιώνοντας την έλλειψη βαρύτητας και βλέποντας τη Γη από ψηλά. Μάλιστα, πρόσφατα είδαμε να γίνεται η πρώτη εμπορική αποστολή από την SpaceX, που συμπεριλάμβανε και διαστημικό περίπατο. Αυτά τα παραδείγματα αποδεικνύουν ότι η τεχνολογία έχει προχωρήσει αρκετά, ώστε ο διαστημικός τουρισμός να είναι τεχνικά εφικτός.

Ένα από τα πιο συναρπαστικά θετικά του διαστημικού τουρισμού είναι η τεχνολογική πρόοδος που προωθείται από αυτόν τον τομέα. Οι ιδιωτικές εταιρείες και οι κυβερνήσεις επενδύουν δισεκατομμύρια στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν πολλαπλές εφαρμογές, όπως στην ιατρική, τις τηλεπικοινωνίες και τη μεταφορά ενέργειας, ενώ δημιουργούνται έσοδα για τους φορείς που σχετίζονται με το διάστημα, όπως είναι η ΝΑΣΑ. Επιπλέον, για τους τουρίστες που θα συμμετάσχουν, η εμπειρία του ταξιδιού στο διάστημα είναι ανεπανάληπτη.

Ωστόσο, υπάρχουν και σημαντικές ανησυχίες. Πρώτον, το κόστος είναι τεράστιο. Η πτήση με τη SpaceX ή τη Blue Origin κοστίζει εκατομμύρια δολάρια ανά επιβάτη. Αυτό περιορίζει την πρόσβαση σε μια πολύ μικρή ελίτ, γεγονός που καθιστά τον διαστημικό τουρισμό περισσότερο μια πολυτέλεια παρά μια εμπειρία για όλους και διευρύνει τις ανισότητες προσθέτοντας μια νέα διάσταση στο χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών. Επιπλέον, εγείρονται και περιβαλλοντικά ζητήματα. Οι πύραυλοι που χρησιμοποιούνται εκπέμπουν σημαντικές ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου. Αν αυξηθεί η συχνότητα αυτών των εκτοξεύσεων για τουριστικούς λόγους, θα μπορούσε να επηρεαστεί αρνητικά το περιβάλλον της Γης και της ατμόσφαιρας. Τέλος, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τους κινδύνους για την ασφάλεια. Το διάστημα παραμένει ένα εξαιρετικά επικίνδυνο περιβάλλον και κάθε αποστολή ενέχει τον κίνδυνο απώλειας ανθρώπινων ζωών.

Και αναρωτιέμαι: δικαιολογείται η επένδυση; Είναι ηθικά σωστό να επενδύονται τεράστια ποσά για τουριστικά ταξίδια στο διάστημα, όταν στη Γη υπάρχουν ακόμα σοβαρά προβλήματα, όπως η φτώχεια, η κλιματική αλλαγή και οι κοινωνικές ανισότητες;