Οι μύθοι του Αισώπου ταξιδεύουν μέσα στους αιώνες, διατηρώντας τη διαχρονική σοφία τους. Όμως, τι συμβαίνει όταν ένας μύθος συναντά τη φαντασία, την τεχνολογία και τη σύγχρονη αφήγηση; Με το τμήμα Α3 του Α’ Αρσακείου–Τοσιτσείου Γυμνασίου Εκάλης, στο μάθημα των αρχαίων ελληνικών, επιλέξαμε να προσεγγίσουμε τον αισώπειο μύθο του ελαφιού όχι απλώς ως ένα λογοτεχνικό κείμενο, αλλά ως μια αφετηρία για δημιουργία. Οι μαθήτριες και οι μαθητές ανέλαβαν να τον επανερμηνεύσουν με διαφορετικά κάθε φορά μέσα: διασκευή του μύθου στο πλαίσιο δημιουργικής γραφής, τρισδιάστατες κατασκευές που μετέφεραν τον μύθο στον φυσικό κόσμο καθώς και εικόνες που δημιουργήθηκαν μέσω τεχνητής νοημοσύνης. Αυτές οι προσεγγίσεις δεν ήταν απλώς τρόποι αφήγησης. Ήταν ένας διαφορετικός τρόπος να κατανοήσουμε βαθύτερα τον μύθο και το ηθικό του δίδαγμα. 

Τι θα συνέβαινε αν το ελάφι του Αισώπου επιβίωνε και είχε την ευκαιρία να αναλογιστεί τα λάθη του; 

Ο μαθητής μας, Ριρής Κωνσταντίνος, επαναδιατύπωσε τον μύθο, δίνοντας έμφαση στη μετάνοια και την αυτογνωσία. Στη δική του εκδοχή, το ελάφι καταφέρνει να ξεφύγει από τον κίνδυνο, αλλά επιστρέφει τραυματισμένο στο δάσος. Εκεί, αντί για συμπόνια, συναντά την ειρωνεία και τη χλεύη των υπόλοιπων ζώων, που βλέπουν τη ματαιοδοξία του ως την πηγή των προβλημάτων του. Ακολουθεί το κείμενο του μαθητή: 

Καταματωμένο το ελάφι, χωρίς πνοή έφτασε τελικά στο δάσος. Η καρδιά του χτυπούσε σαν τρελή. Πώς τελικά κατάφερε να ξεφύγει από τους λύκους … ήταν ένα θαύμα. Τα τραύματά του ήταν πολύ βαθιά, μα ευτυχώς ήταν ζωντανό. Περπατώντας όλο και πιο βαθιά μέσα στο δάσος, με το φως του ήλιου να χάνεται από τα ψηλά και πυκνά δέντρα, το ελάφι σκεφτόταν πόσο λάθος είχε κάνει. Αντικρίζοντάς το σε αυτή την κατάσταση τα άλλα ζώα άρχισαν σιγά σιγά να συγκεντρώνονται και να συζητούν χαμηλόφωνα. Όλα είχαν καταλάβει πάνω κάτω τι είχε συμβεί.  Η μαμά ελαφίνα έτρεξε γρήγορα κοντά του για να τον περιθάλψει, να του γλείψει τις πληγές, να του δώσει λίγο νερό. Τον λόγο πήρε πρώτος ο λαγός.  

• Μα τι στο καλό έγινε; Πώς χτύπησες τόσο άσχημα; Σε βρήκαν οι κυνηγοί; 

Όμως το ελάφι δεν απαντούσε. Μόνο σκεφτόταν με κατεβασμένο το κεφάλι. Ο αδελφός του τότε του είπε: 

• Πως τα κατάφερες να μπλέξεις έτσι; Μα τίποτε απ’ όσα μας δίδαξε η μαμά ελαφίνα δεν έκανες; Αν μας άκουγες τώρα θα ήσουν μια χαρά!  

Τον λόγο πήρε η κουκουβάγια:  

• Πόσο επιπόλαια φέρθηκες; Βέβαια για σένα έχει σημασία μόνο η εμφάνιση! 

Και η αρκούδα συμπληρώνει γελώντας ειρωνικά: 

• Βέβαια του αρέσουν τόσο πολύ τα κέρατά του, περισσότερο απ’ όσο μου αρέσουν το μέλι και οι σολομοί μαζί! 

Όλα τα ζώα του δάσους άρχισαν να γελούν δυνατά και να κοροϊδεύουν το ελάφι. Το θεωρούσαν τρομερά ματαιόδοξο και ρηχό συναισθηματικά. Δεν ενδιαφερόταν για τίποτα παρά μόνο για τον εαυτό του. Τότε ξεκίνησε να κλαίει γοερά. Πόσο λάθος είχε κάνει! Ενδιαφερόταν μόνο για την εξωτερική του εμφάνιση. Επαινούσε την όψη των κεράτων του και κατηγορούσε τα λεπτά πόδια του. Μα τι ειρωνεία! Και στο τέλος, (τι ειρωνεία!) αυτά ήταν που το έσωσαν. Τα λεπτά αλλά δυνατά του πόδια που κλώτσησαν τους κυνηγούς και έτρεξε σαν τον άνεμο! Και θαύμαζε τα κέρατά του, που ήταν και αυτά που τον έβαλαν σε μπελάδες.  

Ξαφνικά ακούγεται ο βρυχηθμός του βασιλιά των ζώων. Όλα τα ζώα σώπασαν και τότε το λιοντάρι ξεκίνησε να μιλά:  

• Ησυχία! Αυτά παθαίνουν όσοι ασχολούνται με ανούσια πράγματα. Ναι, το ελάφι έκανε ένα τραγικό λάθος που δεν πρέπει να επαναληφθεί.  Έδωσε μεγαλύτερη σημασία στην εξωτερική του εμφάνιση και αγνόησε τις συμβουλές της μητέρας του και τους κινδύνους τού δάσους. Αν ξανασυμβεί και τον βρουν οι λύκοι, εκείνη την φορά μπορεί να μην επιβιώσει. Είναι πολύ τυχερό. Του δόθηκε μια δεύτερη ευκαιρία. Και απ’ ό,τι βλέπω το μετάνιωσε και κατάλαβε. Και δεν υπάρχει λόγος να το κοροϊδεύετε γι’ αυτό. Σήμερα πήρε ένα σπουδαίο μάθημα το οποίο είναι χρήσιμο για όλους: Ο εαυτός μας, με τα προτερήματα και τα ελαττώματά μας καθώς και οι εσωτερικές μας αρετές είναι πολύ πιο σημαντικές από την εμφάνιση. Έτσι μόνο θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τους κινδύνους που υπάρχουν και … πιστέψτε με υπάρχουν πάρα πολλοί!  

Σειρά στις δημιουργίες πήρε ο μαθητής Περιβολιώτης Αχιλλέας, ο οποίος αξιοποίησε με άριστο τρόπο τη δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης δημιουργώντας δύο ψηφιακές απεικονίσεις του μύθου. Η πρώτη εικόνα αποδίδει την αυταρέσκεια του ελαφιού, τονίζοντας τη σκοτεινή πλευρά της ματαιοδοξίας του, ενώ η δεύτερη δίνει έναν πιο ονειρικό τόνο, παρουσιάζοντας το ελάφι σε ένα μαγευτικό φυσικό τοπίο, τη στιγμή που θαυμάζει την ομορφιά του. 

Τέλος, ο μαθητής μας, Τσιοτσίκας Ιωαννίδης Χρήστος, χάρισε στον μύθο του Αισώπου σχήμα και μορφή μέσα από την τεχνολογία της τρισδιάστατης εκτύπωσης. Μια μακέτα κατασκευασμένη με 3D printer αποτυπώνει τη στιγμή που το ελάφι θαυμάζει την αντανάκλασή του στο νερό, ενώ η απειλή πλησιάζει. Μπορούμε να διακρίνουμε το ελάφι με τα επιβλητικά του κέρατα, το δάσος που δημιουργεί μια αίσθηση μυστηρίου, μιας και τα κλαδιά αργότερα παγιδεύσουν το ελάφι, το οποίο μοιραία θα πιαστεί από τον απειλητικό λύκο, που παραμονεύει στη σκιά.  

Οι διαφορετικές αυτές οπτικές αποδεικνύουν πως τέχνη και τεχνολογία μπορούν να γίνει εργαλείο αφήγησης, ερμηνείας και κατανόησης. Μέσα από τη διαδικασία της δημιουργίας, οι μαθητές δεν έγιναν μόνο αναγνώστες του μύθου, αλλά και παραγωγοί περιεχομένου, εμβαθύνοντας στα ηθικά του διδάγματα. Αυτό το εγχείρημα έδειξε ότι οι ιστορίες της αρχαιότητας δεν είναι απλώς κείμενα προς ανάλυση, απολιθώματα ενός νεκρού παρελθόντος, αλλά κόσμος προς εξερεύνηση. Η διαρκής μας αναμέτρηση με το παρελθόν μπορεί να γίνει οδηγός για την αναμέτρησή μας με ένα παρόν γεμάτο προκλήσεις.   

Θερμά συγχαρητήρια στον υπεύθυνο καθηγητή κ. Γ. Σωτηρόπουλο, φιλόλογο, για την επίβλεψη των εργασιών και στους μαθητές μας για τις πραγματικά εντυπωσιακές τους δημιουργίες!