Την Τρίτη 5 Μαρτίου του 2024 ολοκληρώθηκε ο κύκλος μαθημάτων του εγχειρήματος  της συνδιδασκαλίας Θρησκευτικών και Χημείας. Οι μαθητές της Β’ Γυμνασίου που συμμετείχαν στο πρώτο από κοινού μάθημα των εκπαιδευτικών Μπούζη Πάολας (χημικού) και Παντόγλου Γεωργίου (θεολόγου) ολοκλήρωσαν επιτυχώς και τη δεύτερη διδακτική πράξη της θεματικής ενότητος «Σχέσεις Θεολογίας και Χημείας».

Στο πρώτο μάθημα είχε γίνει αποκλειστικά χρήση Τεχνολογίας Πληροφορικής και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) παρουσιάζοντας στους μαθητές τους βασικούς άξονες της διαλεκτικής μεταξύ των επιστημών, τη διεπιστημονική προσέγγιση ενός θέματος, όπως και την αξία της συνεργασίας με σκοπό το κοινό καλό και τη στοχοθέτηση πανανθρώπινων αξιών και ιδανικών.

Το δεύτερο μάθημα πραγματοποιήθηκε αποκλειστικά με τη χρήση βιωματικών δραστηριοτήτων και ψηφιακών μέσων, με κεντρική δραστηριότητα αυτή της «ανακριτικής καρέκλας». Το πρώτο στάδιο του μαθήματος αφορούσε την παρουσίαση, μέσω PowerPoint, των βασικών αξόνων της θεματικής, και το έργο και την προσωπικότητα δύο σημαντικών εκπροσώπων των δύο φαινομενικά αντικρουόμενων επιστημονικών πεδίων. Τα πρόσωπα που μελετήθηκαν ήταν αυτά του φυσικού νομπελίστα και θεμελιωτή της θεωρίας της σχετικότητας Albert Einstein και του καθηγητή Ανατομίας και Χειρουργικής, αλλά και Αγίου της Ορθόδοξης Εκκλησίας, Αγίου Λουκά Συμφερουπόλεως (Άγιος Λουκάς ο Ιατρός ). Οι μαθητές Αθανάσιος Πετρόπουλος (Β3) ως A. Einstein και η Λυδία Χριστοπούλου (Β4) ως Άγιος Λουκάς κάθισαν στην «ανακριτική καρέκλα» δεχόμενοι τις ερωτήσεις των υπόλοιπων μαθητών αλλά και των εκπαιδευτικών. Ο τρόπος δραματοποίησης αλλά και η ταύτιση που ένιωσαν οι μαθητές με τις δύο αυτές προσωπικότητες ήταν εντυπωσιακός, οδηγώντας μέσω των αυθόρμητων απαντήσεών τους τη συζήτηση αλλά και τα συμπεράσματα του μαθήματος στους ειδικούς σκοπούς που είχαν θέσει οι καθηγητές κατά το σχεδιασμό των διδακτικών σεναρίων.

Η θεωρία της βιωματικής μάθησης δίνει έμφαση στον σημαντικό ρόλο που παίζει η εμπειρία στη διαδικασία της μάθησης και στους δεσμούς μεταξύ της σχολικής τάξης, της καθημερινής ζωής των μαθητών και της κοινωνικής πραγματικότητας.  Η διανοητική και συναισθηματική κινητοποίηση του μαθητή επιτυγχάνεται μέσω των βιωματικών δραστηριοτήτων στοχεύοντας στην απαρτίωση της νοητικής και συγκινησιακής διεργασίας. Έτσι, η μάθηση γίνεται αντιληπτή ως πρόσκτηση μιας γνώσης και ιδιοποίησης ενός διανοητικού περιεχομένου. Μέσω του τελευταίου μαθήματος της συνδιδασκαλίας και των βιωματικών δραστηριοτήτων που χρησιμοποιήθηκαν, έγινε από κοινού αντιληπτή η σημασία της χρήσης των βιωματικών τεχνικών διδασκαλίας στο σύγχρονο σχολείο αλλά και στην ανάγκη των σημερινών παιδιών να παράγουν τα ίδια τη γνώση δια των διεισδυτικών και βιωματικών δραστηριοτήτων, πάντα με τη καθοδήγηση των καθηγητών τους.

Στο τέλος της συνδιδασκαλίας διαμοιράσθηκε εκ νέου προς συμπλήρωση από τους μαθητές το ίδιο ερωτηματολόγιο του πρώτου μαθήματος, με σκοπό τη συγκριτική μελέτη των δύο τεχνικών διδασκαλίας, σχετικά με το ποιο από τα δύο ήταν πιο ευχάριστο, πιο αποδοτικό και ευκολότερο στην κατανόηση του μαθήματος. Σίγουρα, η εμπειρία αυτού του κύκλου μαθημάτων θα μείνει ανεξίτηλη στις μνήμες των παιδιών μας!

Την Παρασκευή 23/2/2024 η ερευνητική ομάδα του Αναπληρωτή Καθηγητή Χριστόφορου Κόκοτου του Τμήματος Χημείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, στην οποία ανήκουν η υποψήφια διδάκτορας Γαλαθρή Ειρήνη, ο υποψήφιος διδάκτωρ Πουρσαϊτίδης Ευθύμιος, απόφοιτος των Αρσακείων Σχολείων, και ο μεταπτυχιακός φοιτητής Κολάγκης Περικλής, οι οποίοι εργάζονται στο πεδίο της Οργανοκατάλυσης από το 2010 και στο πεδίο της Φωτοχημείας από το 2014, επισκέφθηκαν το Σχολείο μας και έκαναν μία παρουσίαση στους μαθητές όλων των τάξεων του Α’Αρσακείου- Τοσιτσείου Γυμνασίου Εκάλης.

Το τελευταίο έτος έχουν στρέψει την προσοχή τους στην ανάπτυξη φωτοχημικών αερόβιων πρωτοκόλλων για την ανακύκλωση πλαστικών και κυρίως πολυστυρενίου. Χρησιμοποιώντας την ακτινοβολία από λαμπτήρες LED και το οξυγόνο από τον αέρα έχουν αναπτύξει 3 πρωτόκολλα για τη μετατροπή προϊόντων πολυστυρενίου καθημερινής χρήσης (οτιδήποτε κυκλοφορεί στην αγορά με την ένδειξη PS, όπως πλαστικά πηρούνια, κουτάλια, ποτήρια, πιάτα, δοχεία μεταφοράς φαγητού, δοχεία μεταφοράς παγωτού κ.α) προς βενζοϊκό οξύ, που είναι πρόσθετο τροφίμων. Επιπλέον, σε δύο ακόμα βήματα μετατρέπουν το βενζοϊκό οξύ σε ασπιρίνη. Ολικά, επιτυγχάνουν τη μετατροπή πλαστικών αποβλήτων πολυστυρενίου σε φάρμακα. 

Στη συνέχεια, ακολούθησε επίδειξη πειραμάτων υπό την καθοδήγηση της ερευνητικής ομάδας, στα οποία συμμετείχαν και οι μαθητές μας. Την εκδήλωση οργάνωσε και συντόνισε η χημικός του Σχολείου μας κ. Πάολα Μπούζη.

Η εποχή που ζούμε χαρακτηρίζεται από έντονα καιρικά φαινόμενα που δεν αντιμετωπίζαμε στο παρελθόν, ενώ η υπερθέρμανση του πλανήτη και το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι άλλες εκφάνσεις του ίδου προβλήματος, της Κλιματικής Αλλαγής.  Από το 1990, είχε γίνει αντιληπτό ότι θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτά τα προβλήματα κι έτσι, γεννήθηκε ο κλάδος της Πράσινης Χημείας, που έχει ως στόχο την πρόληψη, παρά την αντιμετώπιση του προβλήματος. Στο πλαίσιο της Πράσινης Χημείας, κρίθηκε αναγκαίο οι επιστήμονες να αναπτύξουν εναλλακτικές αειφόρες τεχνολογίες, που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην επίλυση του προβλήματος. Μια από αυτές τις τεχνολογίες είναι η Οργανοκατάλυση, η χρήση μικρών οργανικών μορίων ως πιθανών καταλυτών. Το πεδίο της Οργανοκατάλυσης εδραιώθηκε το 2000, ενώ το 2021 έλαβε το Βραβείο Nobel Χημείας. 

Μια επίσης δημοφιλής τεχνολογία είναι η Φωτοχημεία, η χρήση φωτός για την προαγωγή χημικών αντιδράσεων, που έχει γνωρίσει άνθιση από το 2008. Ο συνδυασμός της Οργανοκατάλυσης με τη Φωτοχημεία γέννησε τον κλάδο της Φωτοοργανοκατάλυσης. Από το 1950, η χρήση των πλαστικών έχει βελτιώσει εκθετικά την καθημερινή ζωή του ανθρώπου. Παρόλα αυτά, η υπερ-παραγωγή πλαστικών, καθώς και η αλόγιστη και σύντομη χρήση τους, έχει δημιουργήσει το πρόβλημα των πλαστικών αποβλήτων. Σύμφωνα με μελέτες, το 2019 υπήρχαν 12 δισεκατομμύρια τόνοι πλαστικών αποβλήτων παγκοσμίως, με μόνο 7% από αυτά να ανακυκλώνονται και η μεγάλη ποσότητα αυτών να καταλήγει σε χωματερές. Σύμφωνα με άλλες μελέτες, την επόμενη δεκαετία αναμένεται ο όγκος των πλαστικών αποβλήτων να διπλασιασθεί και να ξεπεράσει σε αριθμό τους ζώντες οργανισμούς στους ωκεανούς. Μια πιθανή λύση θεωρείται η ανακύκλωση πλαστικών αποβλήτων, που δυστυχώς οδηγεί σε χαμηλής ποιότητας προϊόντα, που τελικά καταλήγουν να είναι απόβλητα. Τα τελευταία 5 έτη, μια διαφορετική προσέγγιση έχει λάβει την προσοχή, η ανακύκλωση πλαστικών αποβλήτων σε ενώσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας (upcycling). 

Στο πλαίσιο της Ζώνης Χημείας οι μαθητές μας της Β’ Γυμνασίου του Α’ Αρσακείου Τοσιτσείου Εκάλης, Βασίλης Βασιλείου και Αικατερίνη- Αμαλία Ευλαβή, σε συνεργασία με τους μαθητές Β’ Γυμνασίου, από το Β’ Γυμνάσιο Αρσάκειο Τοσίτσειο παρουσίασαν, στην Ημερίδα Φυσικών Επιστημών που πραγματοποιήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2024 στα Ιωάννινα, τη γραμμή παραγωγής καλλυντικών προϊόντων. Οι μαθητές μας ασχολήθηκαν με όλη την οργάνωση της γραμμής παραγωγής των καλλυντικών προϊόντων μας.

Αρχικά, αποφασίσαμε το όνομα (Cosmetic lab), το σήμα του εργαστηρίου μας και ξεκινήσαμε την παρασκευή φυτικών καλλυντικών, όπως κηραλοιφές, σαπούνια γλυκερίνης, ενυδατικό λάδι σώματος, αρώματα, ενυδατικά προϊόντα περιποίησης χειλιών και αρωματικές πέρλες.  

Το πρώτο πειραματικό μας βήμα ήταν η διαδικασία αποστείρωσης των συσκευών που θα  χρησιμοποιήσουμε και η αναγκαιότητα αυτής. Στη συνέχεια μάθαμε να επιλέγουμε τις πρώτες ύλες με κύριο στόχο μας να μάθουμε να διαβάζουμε τις ετικέτες επισήμανσης των υλικών. 

Σε συνεργασία με την κ. Αδαμαντία Ξηρίδου, καθηγ. Πληροφορικής, και τον κ. Αντρέα Χατζηορφανό, καθηγ. Πληροφορικής, οι μαθητές του Α’ Αρσακείου Τοσιτσείου Εκάλης Βασίλης Βασιλείου και Αικατερίνη- Αμαλία Ευλαβή σχεδίασαν τη συσκευασία των κρεμών καθώς και το σήμα της «εικονικής μας εταιρείας παρασκευής», με τη χρήση του λογισμικού 3-διάστατης σχεδίασης Τinkercad, στον νέο 3D εκτυπωτή των Σχολείων μας (Raise3D Pro2).  

 Έτσι ήμασταν έτοιμοι να ξεκινήσουμε,  υπό την επίβλεψη και την καθοδήγηση της κ. Παόλας Μπούζη, Χημικού, Msc, την παραγωγή των καλλυντικών προϊόντων και εν συνεχεία τον ποιοτικό τους έλεγχο, μετρώντας διάφορες παραμέτρους, όπως το pH. Υπό την επίβλεψη του κ. Μάρκου Σαρρή, Βιολόγο, ΜSc, πραγματοποιήθηκε μικροβιολογικός έλεγχος με καλλιέργεια δείγματος τόσο από τις πρώτες ύλες όσο και από τα τελικά καλλυντικά προϊόντα σε στερεό θρεπτικό υλικό με άγαρ.  

Το Α’ Αρσάκειο Τοσίτσειο Γυμνάσιο Εκάλης, στο πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ εκπαιδευτικών και επιστημονικών πεδίων, πραγματοποίησε τη Τρίτη 16/01/2024 την πρώτη πράξη συνδιδασκαλίας μεταξύ των μαθημάτων των Θρησκευτικών και της Χημείας.

Μαθητές της Β’ γυμνασίου συμμετείχαν στο μάθημα των εκπαιδευτικών Μπούζη Πάολας (χημικού) και Παντόγλου Γεωργίου (θεολόγου) με στόχο να αντιληφθούν την αξία της διεπιστημονικής συνεργασίας, προκειμένου να κατανοηθεί σφαιρικά ένα θέμα ή ένα επιστημονικό πρόβλημα. Βασική αρχή της διεπιστημονικής προσέγγισης αποτελεί η πεποίθηση ότι ο καθένας μόνος του δεν μπορεί να έχει ολοκληρωμένα αποτελέσματα. Κάθε επιστήμονας, όπως και κάθε επιστημονικό πεδίο,  διερευνά και κατέχει μέρος της αλήθειας, η οποία μόνο μέσα από τη σύνθεση των διαφορετικών απόψεων δύναται να προσεγγιστεί. Η ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών, η κατανόηση της συνεργατικής έρευνας, η διαμόρφωση κουλτούρας συνεργασίας και η ολιστική και όχι αποσπασματική προσέγγιση αντιμετωπίζοντας τον/ην μαθητή/τρια σφαιρικά ως πρόσωπο αλλά και ως μέλος σε αλληλεπίδραση με τα υποσυστήματα που κινείται (σχολείο, φίλοι, web), αποτελούν γενικούς στόχους του συνεργατικού μαθήματος.

Στο πλαίσιο της συνδιδασκαλίας, οι μαθητές της Β’ γυμνασίου παρουσίασαν την αρωματική ρητίνη (λιβάνι), την οποία είχαν προπαρασκευάσει από αρχικό στάδιο στο εργαστήρι της χημείας. Στη συνέχεια, με τη χρήση ΤΠΕ έγινε μια πρώτη διαθεματική προσέγγιση, τονίζοντας τη συνεργασία μεταξύ δύο επιστημών από φαινομενικά δύο διαφορετικούς κόσμους, της θεολογίας και των φυσικών επιστημών. Αντικείμενο συζήτησης αποτέλεσαν η διαδικασία της παρασκευής του λιβανιού από τους ίδιους τους μαθητές, η ιστορική διαδρομή και αξία του, η θρησκευτική χρήση και σημασία του λιβανιού από την αρχαιότητα, το νόημά του και η χρήση του στην Ορθόδοξη παράδοση αλλά και οι θεραπευτικές του ιδιότητες. Οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να εκφράσουν τη γνώμη τους και τις απορίες τους, μέσω διαφόρων τεχνικών διδασκαλίας (brainstorming, αντιγνωμίες κ.α.), ώστε να γίνουν ορατές οι διαφορές αλλά και οι ομοιότητες μεταξύ των επιστημών, όπως και η σημασία της συνεργασίας αυτών, με σκοπό την αναζήτηση της αλήθειας και τη στοχοθέτηση πανανθρώπινων αξιών. Η δύναμη της επιστήμης, ειδικά της χημείας, χωρίς τον θεολογικό στοχασμό και τα όρια που αυτός θέτει στο πλαίσιο της Βιοηθικής μπορεί να μετουσιωθεί από εργαλείο για το καλό του ανθρώπου σε εργαλείο για αρνητικούς σκοπούς. Ο συνδυασμός γνώσεων, η γέννηση νέων προοπτικών και η δύναμη της συνεργασίας είναι τα βασικά διδακτικά προτάγματα του μαθήματος. Η συνδιδασκαλία ολοκληρώθηκε δίνοντας στους μαθητές ένα ερωτηματολόγιο με σκοπό να γίνει αντιληπτό το κατά πόσο και αν το συνεργατικό μάθημα Θεολογίας και Χημείας ήταν αποτελεσματικό και ευχάριστο για τους ίδιους και παράλληλα να αξιολογηθεί από τους εκπαιδευτικούς ο τρόπος διδασκαλίας του συγκεκριμένου μαθήματος. Η δεύτερη διδακτική πράξη θα αφορά την ίδια θεματική, με μόνη διαφορά τον τρόπο διδασκαλίας της. Το πρώτο μάθημα έγινε με τη χρήση ΤΠΕ και τη συμμετοχή των παιδιών σε επίπεδο ανταλλαγής απόψεων. Το δεύτερο μάθημα θα γίνει με τη χρήση βιωματικών δραστηριοτήτων και ψηφιακών μέσων, και στο τέλος θα διανεμηθεί ερωτηματολόγιο με σκοπό τη συγκριτική μελέτη των δύο τεχνικών διδασκαλίας.

Την Πέμπτη 9-3-23 σε ατμόσφαιρα χαράς και γιορτής οι μαθητές μας Βακαλόπουλος Κωνσταντίνος, Γεωργαντάς Μάριος, Δεμενεοπούλου Μαριάννα, Δημητριάδη Δανάη-Σοφία, Καπετανή Ιωάννα,  Μητσάκης Παναγιώτης,  Ντριγκόγια Δάφνη και Τσακώνη Ναταλία συμμετείχαν στην Ημέρα Φυσικών Επιστημών και ήταν μέλη του «cosmetic lab». Με αφορμή αυτή την ημέρα στήθηκε εικονική γραμμή παραγωγής καλλυντικών. Οι μαθητές παρασκεύασαν αντισηπτικό, κεραλοιφή, ενυδατική κρέμα χεριών και μπάλες ενεργού οξυγόνου. Επιπλέον, δημιούργησαν και τα υλικά συσκευασίας μας στον 3D printer του Σχολείου.

«Η Χημεία είναι παντού»

Την Πέμπτη 9/3/23 οι μαθητές μας  Ασημάκη Αγάπη,  Βασιλείου Σοφία, Βλάχου Έλενα, Καλογείτων Κωνσταντίνος και Πετεινού Έλενα παρουσίασαν τα πειράματά τους και συμμετείχαν ενεργά στην ημέρα γιορτής των Φυσικών Επιστημών. Τα πειράματα τα οποία παρουσίασαν ήταν οι πυροσβεστήρες του διοξειδίου του άνθρακα, ο αποχρωματισμός κόκκινου κρασιού από ενεργό άνθρακα και η ανάφλεξη χαρτιού χωρίς καύση αυτού.

Τους μαθητές καθοδήγησε και εκπαίδευσε η κ. Πάολα Μπούζη, χημικός.

Η Εποπτεία των Αρσακείων – Τοσιτσείων Σχολείων της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας (Συντονισμός των Φυσικών Επιστημών) διοργανώνει Ημέρα Φυσικών Επιστημών την Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου 2023 από 9:00 έως 13:30 στα Αρσάκεια-Τοσίτσεια Σχολεία Εκάλης.

Η εκδήλωση θα περιλαμβάνει:

ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ:

«Ανθρωποκεντρικές και Βιώσιμες πόλεις του μέλλοντος», Δημήτριος Μούρτζης, Καθηγητής του Τμήματος Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών.

«Πυρηνική Φυσική, Επιταχυντές και Τέχνη», Μιχαήλ Κόκκορης, Καθηγητής της Σχολής Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.

Ιστότοπος:  https://sciences.arsakeio.gr/

ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΕΠΙΔΕΙΞΗΣ:

ΧΗΜΕΙΑΣ: από τον Νικόλαο Κλούρα, Ομότιμο Καθηγητή του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Πατρών.

ΦΥΣΙΚΗΣ: από τον Παναγιώτη Λάζο, Υπεύθυνο του ΕΚΦΕ Ηλιούπολης.

ΒΙΩΜΑΤΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ: από τη Ελένη Κουρέα, Καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών.

ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ από τους μαθητές των Αρσακείων Σχολείων.

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ ΚΟΥΙΖ στις Φυσικές Επιστήμες με τη συμμετοχή ομάδων μαθητών των Αρσακείων Σχολείων.