Στον κόσμο του βιβλίου, η λογοτεχνία κατέχει μια μοναδική θέση. Δεν είναι απλώς μια σειρά από λέξεις σε σελίδες αλλά ένας ζωντανός διαδραστικός διάλογος αναγνώστη και βιβλίου. Ένας διάλογος που τις περισσότερες φορές διαδραματίζεται σε μια άλλη εποχή, δίνοντας μας την αφορμή να γίνουμε ταξιδιώτες σε ξεχασμένους κόσμους. Συνοδοιπόροι ανθρώπων και ιστοριών που μπορεί να φαντάζουν ξένες και μακρινές αλλά στην ουσία τους παραμένουν επίκαιρες και ουσιαστικές! Μέσα από τις σελίδες ενός ιστορικού μυθιστορήματος δεν μαθαίνουμε απλώς για έναν πόλεμο ή μια επανάσταση αλλά βλέπουμε τον αντίκτυπο αυτών των γεγονότων στις ζωές των ανθρώπων – ηρώων του βιβλίου. Γινόμαστε μάρτυρες της ανθρώπινης ανθεκτικότητας, της γενναιότητας, αλλά και της σκληρότητας και της αδικίας που σημάδεψαν κάθε εποχή. Έτσι, η λογοτεχνία γίνεται ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία για την κατανόηση της ιστορίας. Μας προσκαλεί να ξεπεράσουμε τις επιφανειακές γνώσεις και να αναζητήσουμε την ανθρώπινη διάσταση των ιστορικών γεγονότων. Μας δείχνει ότι πίσω από κάθε ημερομηνία και κάθε όνομα, υπήρχαν άνθρωποι με τις δικές τους ιστορίες, τα δικά τους όνειρα και τους δικούς τους αγώνες. Και μέσα από την ανάγνωση αυτών των ιστοριών, αποκτούμε μια βαθύτερη και ουσιαστική σύνδεση με το παρελθόν, εμπλουτίζοντας την κατανόησή μας για το παρόν και τον εαυτό μας. Η Βιβλιοθήκη μας λοιπόν σε αυτό το πλαίσιο έχει επιλέξει και παρουσιάζει λογοτεχνικά βιβλία – ιστορικά μυθιστορήματα από τη. συλλογή της, χωρισμένα σε θεματικές ενότητες.

Ανακαλύψτε τον πλούτο της πατώντας εδώ.

Στο πλαίσιο του μαθήματος της Ιστορίας οι μαθητές του τμήματος Γ4 του Α΄ Αρσακείου-Τοσιτσείου Γυμνασίου Εκάλης, με την καθοδήγηση της καθηγήτριας κ. Σοφίας Κοντονίκα, παρατήρησαν και μελέτησαν ιστορικές γελοιογραφίες, χαρακτηριστικές της χρονικής περιόδου, όπου κυριάρχησαν δύο πολιτικοί ηγέτες, ο Χαρίλαος Τρικούπης και ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης. Αντικείμενο συζήτησης στην τάξη ήταν τόσο η θεματολογία, η οπτική γωνία και ο σκοπός των δημιουργών όσο και τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν, όπως η υπερβολή, το χιούμορ και ο σαρκασμός, για την πραγματοποίηση αυτού του σκοπού. Στη συνέχεια, οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες και ανέλαβαν να δημιουργήσουν τη δική τους γελοιογραφία. Αφού αντάλλαξαν απόψεις, επέλεξαν το θέμα και κατέληξαν σε ένα πρωτότυπο «σενάριο», το οποίο κατέγραψαν. Στη συνέχεια, ο «καλλιτέχνης» κάθε ομάδας απέδωσε σχεδιαστικά το σενάριο αυτό με την καθοδήγηση των υπολοίπων μελών της ομάδας. Η διαθεματική αυτή δραστηριότητα έδωσε την ευκαιρία στους μαθητές να εργαστούν ομαδοσυνεργατικά, να εμπλακούν ενεργά και δημιουργικά στο μάθημα και να εξοικειωθούν με την ιστορική γελοιογραφία όχι μόνο ως δέκτες/αναγνώστες αλλά και ως πομποί/ δημιουργοί. Με άλλα λόγια, κατανόησαν καλύτερα το τεταμένο πολιτικό κλίμα της εποχής και τον αντίκτυπο που είχαν οι επιλογές των δύο πολιτικών, συνειδητοποιώντας παράλληλα την αξία των γελοιογραφιών ως ιστορικών πηγών. 

Πατήστε εδώ, για να δείτε το άλμπουμ που δημιουργήσαμε! 

Με τι ασχολείται η Αρχαιολογία και ποιος ο σκοπός της; Ποια είναι τα στάδια μιας αρχαιολογικής ανασκαφής; Τι συμβαίνει στα ευρήματα μετά την αποκάλυψή τους; Στο πλαίσιο του μαθήματος της Αρχαίας Ιστορίας, οι μαθητές της Α’ τάξης του Α’ Αρσακείου- Τοσιτσείου Γυμνασίου Εκάλης συμμετείχαν στις 15 και 18 Μαΐου 2023 σε δειγματική ανασκαφή. Αρχικά, παρακολούθησαν τη «Μεθοδολογία μιας ανασκαφής» στον χώρο του Εργαστηρίου Ιστορίας και Τέχνης των Αρσακείων-Τοσιτσείων Σχολείων. Έμαθαν ότι αντικείμενο της αρχαιολογίας είναι τα κατάλοιπα των ανθρώπων και σκοπός της είναι να τα κατανοήσει και να τα ερμηνεύσει. Στη συνέχεια, σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο, όπου εξειδικευμένοι τεχνίτες αναπαρέστησαν μέρος των θεμελίων της οικίας C (4ος αι. π.Χ.) που αποκαλύφθηκε στα δυτικά του λόφου του Αρείου Πάγου, τα παιδιά ήρθαν σε επαφή με τη διαδικασία της πρωτογενούς έρευνας, κατάλαβαν τη σημασία της και έμαθαν τα στάδιά της, ώστε να μπορούν να τα εφαρμόσουν στο μέλλον, στο σχολικό, το ακαδημαϊκό ή το εργασιακό τους περιβάλλον. Οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες, οι οποίες ανέλαβαν να ανασκάψουν τους τομείς, σύμφωνα με τη μέθοδο που έμαθαν κατά την παρουσίαση. Παρατήρησαν τα ευρήματά τους και κατέγραψαν όλες τις παρατηρήσεις τους στα φυλλάδιά τους, όπως θα έκανε και ένας κανονικός αρχαιολόγος. Στο τέλος, μελέτησαν τις παρατηρήσεις τους και εξήγαγαν τα συμπεράσματά τους, η κάθε ομάδα χωριστά για τον τομέα της αλλά και συλλογικά για όλο τον χώρο. Στόχος ήταν η βιωματική προσέγγιση του μαθήματος της Ιστορίας, αλλά και η ευαισθητοποίηση των μαθητών σε θέματα ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Κάθε χρόνο, στα Τοσίτσεια Σχολεία, στις 8 Νοεμβρίου, τελείται μνημόσυνο στη μνήμη των ευεργετών Μιχαήλ και Ελένης Τοσίτσα και Αποστόλου Αρσάκη. Εκατόν πενήντα και πλέον χρόνια μετά την ίδρυση του πρώτου Τοσιτσείου Σχολείου οι μαθητές εξακολουθούν να τιμούν τους ευεργέτες τους.

Στους επικήδειους που εκφώνησαν διακεκριμένες προσωπικότητες της εποχής για την Ελένη Τοσίτσα και δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα «Αιών» (έτος ΚΗ΄, φύλλο 2111/11/4/1866) αποτυπώνεται ο σεβασμός των Ελλήνων για τη μεγάλη κυρία.

«Και ιδού λοιπόν, αδελφοί, όπερ εν αρχή ελέγομενˑ ιδού η Ελένη Τοσίτσα, σκορπίσασα τον υπό τής Θείας Πρόνοιας διαπιστευθέντα αυτή πλούτον, ουχί από επιδεικτικής διαθέσεως και ασκόπως εις έργα πρόσκαιρα και μάταια, άδοξα ή μικρού λόγου άξια, αλλ’ από πάσης ευσεβούς προαιρέσεως και σκοπιμώτατα εις έργα χρήσιμα, ένδοξα και μεγάλα, εις έργα κοινωφελή, εις ανεγέρσεις ναών, εις οικοδομάς σχολείων, εις περίθαλψιν πενήτων και απόρωνˑ ο έστιν ιδού η Ελένη Τοσίτσα, εν ω εσκόρπισεν τον πλούτον, επλούτησεν αυτή εν έργοις καλοίς, κατά την τού Αποστόλου παραγγελίαν, και έχει την δικαιοσύνην αυτής μένουσαν εις αιώνα τον άπαντα», είπε γι’ αυτήν ο Κωνσταντίνος Κοντογόνης, καθηγητής τής Θεολογίας.

«Αλλά και την χριστιανικήν εκπαίδευσιν και αγωγήν τού γυναικείου φύλου, ιδίως επόθησεν η φιλάγαθος αυτή γυνή, διότι σφοδρώς ησθάνετο την εθνικήν ταύτην ανάγκην, πεπεισμένη ότι άνευ μητέρων αγαθών και οικογενεικής αγωγής είναι αδύνατον να ευδαιμονήσῃ ποτέ το έθνος ημών», είπε ο Λέων Μελάς αποχαιρετώντας τη μεγάλη ευεργέτιδα εκ μέρους τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας.

«Ο σπείρων επ’ ευλογίαις, επ’ ευλογίαις και θερίσει», λέει ο Απόστολος Παύλος στην Β΄ Επιστολή του προς Κορινθίους. Και με τις ευλογίες αυτές η αγαθή ψυχή τής Ελένης Τοσίτσα θα βρίσκεται πάντα ανάμεσα μας, όσο τα νέα παιδιά θα συνεχίσουν να δέχονται τους καρπούς της παιδείας στο Σχολείο που της οφείλει την ύπαρξή του.

Παναγιώτα Αν. Ατσαβέ

φιλόλογος – ιστορικός

*Απόσπασμα από κείμενο δημοσιευμένο στον ιστότοπο https://history.arsakeio.gr/. Διαβάστε όλο το κείμενο πατώντας εδώ.

Γράφουν οι μαθήτριες Ιωάννου Άννα και Καρκαλέτση Αγγελίνα (Γ2)

To 2022 αποτελεί ένα έτος με ιδιαίτερο συμβολικό και συναισθηματικό φορτίο, γιατί συμπληρώνονται 100 χρόνια από την καταστροφή της Σμύρνης και, συνεκδοχικά, από τον βίαιο και αναγκαστικό τερματισμό της ελληνικής παρουσίας στον ευρύτερο χώρο της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης. Σήμερα, έναν αιώνα μετά, μπορούμε να πούμε με απόλυτη βεβαιότητα ότι η Μικρασιατική Καταστροφή υπήρξε η μεγαλύτερη τραγωδία στην ιστορία του ελληνικού έθνους. Εκατοντάδες χιλιάδες νεκροί και άλλοι τόσοι ξεριζωμένοι, οι οποίοι σήμερα αναρωτιούνται αν τους θυμούνται, ποιοι τους θυμούνται και πώς τους θυμούνται…

Η ιστορία της Μικρασιατικής Καταστροφής πάντα συγκινεί, παραμένοντας την εποχή του προσφυγικού προβλήματος πολλαπλά επίκαιρη. Η ταινία «Σμύρνη μου αγαπημένη» έρχεται να θυμίσει πως η νεότερη ιστορία μας είναι βαθιά σημαδεμένη από βίαιες μετακινήσεις ελληνικών πληθυσμών. Αυτή την ιδέα υπογραμμίζει η αρχή της ταινίας, την οποία υπογράφει η Μιμή Ντενίση με τη βοήθεια του Μάρτιν Σέρμαν στο σενάριο, όπου η Ελληνοαμερικανίδα Φιλιώ Γουίλιαμς φτάνει στη Μυτιλήνη με τη νεαρή εγγονή της Έλεν, για να συμπαρασταθεί στους πρόσφυγες του νησιού. Εκεί θα παραδώσει στη μικρή το τεφτέρι με τις συνταγές της συνονόματης γιαγιάς της Φιλιώς Μπαλτατζή, στην πραγματικότητα ένα ημερολόγιο για τα τελευταία επτά χρόνια της οικογενειακής ζωής της στη Σμύρνη. Η ταινία, λοιπόν, περιγράφει την κρίσιμη επταετία 1915-1922 μέσα από τα ματιά μιας πλούσιας οικογένειας Ρωμιών. Έτσι, μεταφερόμαστε νοητά στη Σμύρνη του 1915, ξεκινώντας από τη Μυτιλήνη του σήμερα. Βλέπουμε να ζωντανεύει η κοσμοπολίτισσα Σμύρνη του περασμένου αιώνα, ενώ σκαλίζεται προσεκτικά το παρασκήνιο της μικρασιατικής καταστροφής. Τα γυρίσματα της ταινίας πραγματοποιήθηκαν σε: Λέσβο, Χίο, Αθήνα, Πειραιά και Φάληρο.

Η ταινία τιμά τους πρόσφυγες και τον ελληνισμό που ξεριζώθηκε. Πρόκειται για την ακριβότερη παραγωγή στα χρονικά του ελληνικού κινηματογράφου, μία υπερπαραγωγή υψηλών προδιαγραφών. Αξιοπρόσεχτες είναι όλες οι ερμηνείες των ηθοποιών, μικρών και μεγαλύτερων ρόλων. Ένα σπουδαίο κινηματογραφικό εγχείρημα με πανανθρώπινα μηνύματα, που αφουγκράζεται τον οικουμενικό χαρακτήρα της προσφυγιάς. Μέσα από άρτια σκηνικά και με τη χρήση σύγχρονων ψηφιακών εφέ, η ταινία αφηγείται με ρεαλισμό τα τραγικά ιστορικά γεγονότα, αναδεικνύει την πολυπολιτισμική ταυτότητα της τότε Σμύρνης και μας θυμίζει ότι κάθε λαός έχει μια χαμένη πατρίδα, κάθε λαός έχει τη Σμύρνη του!

Υπό την Αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού, του Υπουργείου Παιδείας & Θρησκευμάτων, του Υπουργείου Μετανάστευσης & Ασύλου, του Υπουργείου Εξωτερικών- Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας

ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Ελλάδα 2021
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Γρηγόρης Καραντινάκης
ΣΕΝΑΡΙΟ: Μιμή Ντενίση, Μάρτιν Σέρμαν
ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Μιμή Ντενίση, Λεωνίδας Κακούρης, Μπουράκ Χακί, Κρατερός Κατσούλης, Ταμίλλα Κουλίεβα, Κατερίνα Γερονικολού, Αναστασία Παντούση
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Σίμος Σαρκετζής
ΜΟΥΣΙΚΗ: Ανδρέας Κατσιγιάννης
ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 141‘