Τεχνητή Νοημοσύνη: Συνέντευξη από τον κ. Βασίλειο Οικονόμου

Από τη δημοσιογραφική ομάδα της Β’ τάξης του Σχολείου μας

Στην εποχή μας, η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας και του επιστημονικού ενδιαφέροντος, προκαλώντας προβληματισμούς και συζητήσεις για το μέλλον της τεχνολογίας και της ανθρωπότητας. Είχαμε την τιμή να πάρουμε συνέντευξη από τον κ. Βασίλειο Οικονόμου, σύμβουλο για θέματα Πληροφορικής στο Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, σχετικά με τις προκλήσεις, τις ηθικές προεκτάσεις και το μέλλον αυτής της συναρπαστικής τεχνολογίας. Με τις γνώσεις και την εμπειρία του, ο κ. Οικονόμου μάς βοήθησε να κατανοήσουμε όχι μόνο τις τεχνολογικές δυνατότητες της ΤΝ, αλλά και τον κοινωνικό αντίκτυπο που μπορεί να έχει στο μέλλον μας.

Τι σας οδήγησε στο να ασχοληθείτε με την Τεχνητή Νοημοσύνη;

Με ενθουσίασε η δυνατότητα της Τεχνητής Νοημοσύνης να δίνει λύσεις σε πολύπλοκα προβλήματα, όπως για παράδειγμα στην εκπαίδευση και την υγεία. Η προοπτική να συμβάλω σε έναν τόσο γρήγορα αναπτυσσόμενο τομέα, με πολλές -λιγότερο ή περισσότερο- χρήσιμες πτυχές, που υπόσχεται να αλλάξει τον κόσμο μας, ήταν κάτι που δεν μπορούσα να αγνοήσω.

Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι σημαντικότερες εξελίξεις στον τομέα της ΤΝ τα τελευταία χρόνια;

Κάποιες από τις πιο σημαντικές εξελίξεις περιλαμβάνουν τη δημιουργία προηγμένων γλωσσικών μοντέλων, όπως το ChatGPT, το Gemini (και άλλα, λιγότερο πετυχημένα ή/και δημοφιλή), την ανάπτυξη αυτοματοποιημένων συστημάτων διάγνωσης σε σχέση με την υγεία και την πρόοδο στους αυτοματισμούς και τη ρομποτική. Οι εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης στην ανάλυση μεγάλου όγκου δεδομένων είναι επαναστατικές. Τα συστήματα αυτά φέρνουν την προηγμένη πλέον τεχνολογία πολύ κοντά στον μέσο χρήστη και αποτελούν σπουδαίους διαμεσολαβητές με υψηλό βαθμό χρηστικότητας στην καθημερινότητά μας.

Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι μεγαλύτερες ηθικές προκλήσεις που θέτει η ΤΝ στη σύγχρονη κοινωνία και πώς πιστεύετε ότι μπορούμε να διασφαλίσουμε τη δίκαιη και υπεύθυνη χρήση της;

Οι μεγαλύτερες προκλήσεις περιλαμβάνουν ζητήματα, όπως η μεροληψία στους αλγόριθμους, η προστασία της ιδιωτικότητας και η πιθανότητα κατάχρησης της τεχνολογίας. Η λύση, κατά τη γνώμη μου, βρίσκεται στη διαφάνεια που πρέπει να φροντίσουμε να διασφαλιστεί, στη ρύθμιση της αξιοποίησης της τεχνολογίας, στο μέτρο (με την έννοια που ο Κλεόβουλος από τον 6ο αιώνα είχε εκφράσει) και στην εκπαίδευση όλων μας για την υπεύθυνη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Σε ποιο βαθμό πιστεύετε ότι η ΤΝ μπορεί να επηρεάσει την αγορά εργασίας και πώς θα μπορούσε να προετοιμαστεί η κοινωνία για αυτήν την αλλαγή;

Η Τεχνητή Νοημοσύνη θα αυτοματοποιήσει ορισμένες θέσεις εργασίας, αλλά σίγουρα θα δημιουργήσει και νέες, που προϋποθέτουν νέες ικανότητες (γνώσεις, δεξιότητες και αξίες). Η κοινωνία μας, πρέπει να επενδύσει στην καλά σχεδιασμένη επανεκπαίδευση των εργαζομένων και των υποψήφιων εργαζομένων φυσικά, ώστε να αναπτύξουν δεξιότητες, όπως η κριτική σκέψη, η δημιουργικότητα και η συνεργασία.

Ποια είναι η γνώμη σας για τη χρήση της ΤΝ στην έρευνα και την καινοτομία; Σε ποιους τομείς πιστεύετε ότι θα δούμε τις πιο ριζοσπαστικές αλλαγές στο μέλλον;

Η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει επιταχύνει την έρευνα, ειδικά στους τομείς της υγείας, της ενέργειας και της τεχνολογίας. Υπάρχει ήδη ένας «φωτεινός παντογνώστης» με τεράστια ποσότητα δεδομένων και εκπληκτική συνδυαστική ικανότητα, στον οποίο μπορείς πλέον να απευθυνθείς αρχικά, ώστε να κερδίσεις χρόνο με οτιδήποτε σχετικό καταπιάνεσαι. Στο μέλλον, οι πιο ριζοσπαστικές αλλαγές θα γίνουν πιθανότατα στη βιοτεχνολογία, την κλιματική επιστήμη και την εξερεύνηση του διαστήματος.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι της υπερβολικής εξάρτησης από την ΤΝ στην καθημερινή μας ζωή;

Υπάρχουν σαφώς και κίνδυνοι. Οι κίνδυνοι περιλαμβάνουν την απώλεια κριτικής σκέψης, την εξασθένηση της ιδιωτικότητας και την πιθανότητα να βασιζόμαστε υπερβολικά σε συστήματα, που δεν κατανοούμε πλήρως τη λειτουργία τους. Η ισορροπημένη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης, με επίγνωση των δυνατοτήτων και των ορίων της, είναι απαραίτητη.

Ποια είναι η στάση σας απέναντι στις προειδοποιήσεις για τη δημιουργία «υπερ-ευφυούς» ΤΝ, που θα μπορούσε να ξεπεράσει τις ανθρώπινες ικανότητες;

Μεγάλο το ζήτημα αυτό! Είναι μια πιθανότητα, που δε μου φαίνεται πολύ μακρινή και η οποία απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και προετοιμασία για την υποδοχή της και την ομαλή μετάβαση στην αξιοποίησή της. Ήδη στην Open AI ισχυρίζονται ότι έχει κατακτηθεί ο στόχος αυτός …τουλάχιστον στο εργαστήριο. Πρέπει να εστιάσουμε στην ανάπτυξη ασφαλών και ηθικών συστημάτων, διασφαλίζοντας (όσο αυτό είναι εφικτό) ότι η πρόοδος συντελείται προς όφελος της ανθρωπότητας.

Τι μπορούν να κάνουν τα σχολεία, τα πανεπιστήμια και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα γενικότερα, για να προετοιμάσουν τους νέους σε αυτόν τον τομέα;

Σίγουρα όχι «δαιμονοποίηση» της ΤΝ, όπως έγινε τους πρώτους κιόλας μήνες της κυκλοφορίας του ChatGPT. Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα οφείλουν και πρέπει να ενσωματώσουν μαθήματα σχετικά με την αξιοποίησης της Τεχνητής Νοημοσύνης και τον προγραμματισμό των υπολογιστών, ενισχύοντας την αλγοριθμική σκέψη από μικρές ηλικίες. Να προωθήσουν τη διεπιστημονική μάθηση και να ενισχύσουν τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων και κριτικής σκέψης.

Τι θα συμβουλεύατε κάποιον νέο που ενδιαφέρεται να σταδιοδρομήσει στην ΤΝ;

Να μην εφησυχάσει. Να μη μείνει στη θαλπωρή του ζεστού νερού, όπως έκανε ο βάτραχος …ο οποίος στο τέλος έβρασε, όταν σταδιακά κάποιος αύξανε τη θερμοκρασία… Να αποκτήσει γερές βάσεις στην αλγοριθμική σκέψη, τη στατιστική και τον προγραμματισμό των υπολογιστών. Να παραμένει ή και να γίνει ακόμη περισσότερο περίεργος, να ενημερώνεται διαρκώς για τις εξελίξεις και να δουλέψει σε πρακτικά έργα, για να αναπτύξει τις απαραίτητες δεξιότητες.

Αν μπορούσατε να κάνετε μια πρόβλεψη, πώς βλέπετε την κοινωνία σε 10 χρόνια υπό την επίδραση της ΤΝ;

Τα μέλη των κοινοτήτων μας θα είναι περισσότερο συνδεδεμένα, με τη βοήθεια έξυπνων συστημάτων σε κάθε τομέα της ζωής μας. Ωστόσο, θα χρειαστεί να διατηρήσουμε την ισορροπία ανάμεσα στην τεχνολογία και τις ανθρώπινες αξίες, για να πετύχουμε βιώσιμη ανάπτυξη και ευημερία. Κάποτε, είχα πει σε μια ομιλία: «Η έμφαση πρέπει να δοθεί στις ανθρώπινες δεξιότητες. Να μάθει ένα παιδί να αξιολογεί την πληροφορία, να συνεργάζεται, να εκφράζεται σωστά, να αναλύει τα δεδομένα με κριτική ματιά, να κάνει κτήμα του τα παραδοτέα/αναγνώσματα. Αυτά τα μαθαίνεις βιωματικά και όχι με συγκεκριμένα μόνο μαθήματα…»

Σας ευχαριστώ πολύ για την ευκαιρία να εκφράσω απόψεις!

Βιογραφικό σημείωμα
Ο Βασίλης Οικονόμου κατείχε τη θέση του Συμβούλου για θέματα Πληροφορικής στο Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού. Διετέλεσε Διευθυντής Πληροφορικής και Ψηφιακής Εκπαίδευσης στο Ελληνο– Αμερικανικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα– Κολλέγιο Αθηνών και Ψυχικού. Από το 1994 μέχρι και το 2020 ήταν Υπεύθυνος Πληροφορικής και Ψηφιακής Εκπαίδευσης στα Εκπαιδευτήρια Δούκα, καθλως και της Ομάδας Μαθητικού Υπολογιστή, με στόχο την ένταξη και αξιοποίηση του ατομικού Μαθητικού Υπολογιστή στην εκπαιδευτική διαδικασία. Είναι πιστοποιημένος αξιολογητής εταιρειών με πρακτική εμπειρία στην αξιολόγηση εταιριών στο επίπεδο «Δέσμευση στην Επιχειρηματική Αριστεία» – European Foundation for Quality Management Validator. Από το 2014 είναι σύμβουλος της SoFIA Education Experts Ltd. Το 2013 κερδίζει τη διάκριση Expert Educator και εκπροσωπεί τη χώρα μας (2014) στον Παγκόσμιο Διαγωνισμό Πρωτοπόρων Δασκάλων που διοργανώνει η Microsoft στη Βαρκελώνη. To 2014 κερδίζει με την ομάδα μαθητών του τον Ευρωπαϊκό διαγωνισμό προγραμματισμού: Kodu Kup (e-skils, European School Net, Microsoft). Το 2015 επιλέγεται εκ νέου ως Expert Educator (MIEExpert15) και ορίζεται ως ο ένας από τους δεκατρείς Microsoft Fellows στον κόσμο και κριτής των έργων των ομάδων οι οποίες διαγωνίστηκαν στο SEATTLE (USA). Έχει διακριθεί και βραβευτεί για έργα σχετικά με την εισαγωγή της μεθοδολογίας «1:1» στην Εκπαίδευση, καθώς και για την επίδραση του ψηφιακού υλικού στις μεθοδολογίες εκπαίδευσης και στον ρόλο του Εκπαιδευτικού. Έχει συμμετάσχει ως ερευνητής και αναλυτής– προγραμματιστής στην σχεδίαση και υλοποίηση πάνω από 50 ερευνητικών έργων σχετικά με τις ΤΠΕ στην Εκπαίδευση αλλά και στην Ειδική Αγωγή. Έχει συμμετάσχει, επίσης, στην ανάπτυξη ερευνητικού και αναπτυξιακού λογισμικού στις περιοχές αυτές, με πάνω από 80 τίτλους λογισμικού, καταρτίζοντας παράλληλα εκατοντάδες εκπαιδευτικούς στην αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδακτική πρακτική. Έχει αναπτύξει Συστήματα Διαχείρισης Δεδομένων (M.I.S.), σε αρκετά προγραμματιστικά περιβάλλοντα. Έχει δημοσιεύσει άρθρα και μελέτες σε περιοδικά και έχει παρουσιάσει εισηγήσεις σε επιστημονικά συνέδρια με θέμα την «Εισαγωγή των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία» και την «Ποιότητα στην Εκπαίδευση». Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζουν στη διεύρυνση την μεθοδολογίας «1:1», το Mixed Reality στην εκπαίδευση, τις διαδραστικές επιφάνειες και το ποιοτικό εκπαιδευτικό λογισμικό. Όραμά του είναι να εμπλέξει όσο το δυνατό μεγαλύτερο αριθμό μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων στην αξιοποίηση της Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση.
https://economu.wordpress.com

Διάστημα… Μια ενδιαφέρουσα επίσκεψη στο Deutsches Museum!

Γράφει η μαθήτρια Μυρτώ Ξενιού (Β3)

Πρόσφατα, είχα την ευκαιρία να επισκεφθώ το Μόναχο και να βρεθώ στο Deutsches Museum, ένα από τα μεγαλύτερα τεχνολογικά μουσεία στον κόσμο. Αρκετές εκθέσεις με εντυπωσίασαν, αλλά ξεχώρισα εκείνη που είναι αφιερωμένη στο διάστημα, όπου παρουσιάζεται η ιστορία της εξερεύνησης του σύμπαντος και οι τεχνολογίες που μας έφεραν πιο κοντά στα αστέρια.
Η έκθεση ξεκινά με τις πρώτες προσπάθειες της ανθρωπότητας να κατανοήσει το διάστημα. Αστρονομικά όργανα, χάρτες και τηλεσκόπια από τον Μεσαίωνα έως την Εποχή του Διαφωτισμού δείχνουν πώς οι άνθρωποι προσπάθησαν να εξηγήσουν τα φαινόμενα του ουρανού. Στη συνέχεια, η αφήγηση περνά στον 20ό αιώνα, όταν η επιστήμη και η τεχνολογία έφεραν επανάσταση στην εξερεύνηση του διαστήματος.

Στην έκθεση δεσπόζουν αυθεντικά αντικείμενα, όπως πυραυλικές μηχανές, δορυφόροι και αναπαραστάσεις διαστημικών σταθμών. Ένα από τα πιο συναρπαστικά εκθέματα είναι η κάψουλα του Apollo 11, που αναπαριστά την αποστολή που έφερε τους πρώτους ανθρώπους στο φεγγάρι. Επιπλέον, οι επισκέπτες μπορούν να δουν πρωτότυπα σχέδια των πυραύλων V-2, που αποτέλεσαν τη βάση για τις μελλοντικές εξελίξεις στη διαστημική τεχνολογία.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ενότητα για την εξερεύνηση του Άρη. Μοντέλα ρόβερ και προσομοιώσεις εξηγούν πώς η ανθρωπότητα προετοιμάζεται για επανδρωμένες αποστολές στον Κόκκινο πλανήτη. Η έκθεση αγγίζει, επίσης, θέματα όπως η κατασκευή διαστημικών αποικιών και η αξιοποίηση πόρων από άλλους πλανήτες θέτοντας το ερώτημα: ποιο είναι το μέλλον της ανθρωπότητας στο διάστημα;

Το Deutsches Museum έχει φροντίσει να κάνει την έκθεση προσιτή και διαδραστική. Εκπαιδευτικά προγράμματα, προβολές και διαδραστικά εκθέματα βοηθούν τους επισκέπτες να κατανοήσουν τις έννοιες της διαστημικής επιστήμης. Οι μαθητές μπορούν να συμμετέχουν σε προσομοιώσεις, όπως πτήσεις με διαστημικό λεωφορείο, όπου αισθάνονται σαν αληθινοί αστροναύτες!
Μια επίσκεψη στο Deutsches Museum είναι μια ανεπανάληπτη εμπειρία, που μας υπενθυμίζει τη δύναμη της ανθρώπινης φαντασίας, αλλά και της τεχνολογίας. Προσωπικά, με έκανε να δω με άλλο μάτι την πρόοδο της επιστήμης. Αν σας συναρπάζει το διάστημα και η εξερεύνηση του άγνωστου, το μουσείο αυτό είναι σίγουρα ένας προορισμός που αξίζει να ανακαλύψετε!

Χρήσιμο link: https://www.deutsches-museum.de/en/museum-island/exhibitions/overview-exhibitions

Αγώνες Λόγου και Τέχνης των Αρσακείων Σχολείων (Α.ΛΟ.ΤΕ.)!

Γράφει η μαθήτρια Μαρία Ανδρεάκου (Β1)

Ακούγεται σαν το «άλλοτε«, αλλά όχι! Δεν πρόκειται για το χρονικό επίρρημα! Για 16η χρονιά τα Αρσάκεια Σχολεία διοργανώνουν τους Αγώνες Λόγου και Τέχνης (Α.ΛΟ.ΤΕ.) και προσκαλούν τους μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων να συμμετάσχουν με έργα τους σε διαγωνισμούς διηγήματος, ποίησης, σκίτσου, χρωματικής σύνθεσης, φωτογραφίας, ταινίας μικρού μήκους, οργανικής σύνθεσης και μελοποιημένου στίχου. ΛΟΓΟΣ… το μεγαλείο της ανθρώπινης ύπαρξης, η ηχητική μορφοποίηση της σκέψης. ΤΕΧΝΗ… η ελεύθερη και δημιουργική έκφραση του ανθρώπου με έργα που διέπονται από τους αισθητικούς κανόνες του ωραίου, με στόχο την αισθητική συγκίνηση και τον κοινωνικό προβληματισμό, σύμφωνα με τις προσωπικές επιλογές του δημιουργού και τα δεδομένα της εποχής του. Και το συναρπαστικό είναι, ότι στην προκειμένη περίπτωση οι δημιουργοί είμαστε εμείς, τα παιδιά!

Το φετινό θέμα του διαγωνισμού το βρήκα πολύ ενδιαφέρον! Έχει ως επίκεντρο ένα ποίημα του Αργύρη Χιόνη από την συγκεντρωτική έκδοση «Η φωνή της σιωπής» (Ποιήματα 1966-2000), που αναφέρεται στο μυστήριο της αντανάκλασης, στο πολυδιάστατο σύμβολο του καθρέφτη, τον εαυτό μας, την αλήθεια και την πλάνη…

«Μπρος στον καθρέφτη, εγώ. Και μέσα στον καθρέφτη, ποιος είν’ αυτός που μου γυρνάει την πλάτη μέσα στον καθρέφτη, που αρνείται να ’ναι είδωλό μου; Ποιος είν’ αυτός που τον φωνάζω και δεν στρέφεται, που όσο πιο πολύ τον πλησιάζω τόσο αυτός απομακρύνεται στο βάθος του γυαλιού, προς μια προοπτική απεριόριστη, άσχετη με τις περιορισμένες διαστάσεις του δωματίου μου; Ή μήπως και δεν είναι το δωμάτιό μου αυτό, αλλά το άυλο σκηνικό ενός ονείρου όπου μέσα του κινούμαι, πρόσωπο ανύπαρκτο, σύμβολο αξεδιάλυτο αυτού του ονείρου που κάποιος άλλος βλέπει και θα σβήσω μόλις αυτός ξυπνήσει;«

Κρίνω σκόπιμο να επισημάνω ότι οι αγώνες αυτοί προάγουν τη δημιουργική σκέψη και την καλλιέργεια του λόγου, βοηθούν τους μαθητές να εκφραστούν και να αναπτύξουν τα ταλέντα τους δημιουργώντας ένα περιβάλλον συνεργασίας, υγιούς ανταγωνισμού και αλληλεπίδρασης. Αναμφίβολα, όμως, μας προετοιμάζουν και για μελλοντικές ακαδημαϊκές και επαγγελματικές προκλήσεις!

Το τελευταίο σύνορο της χωματερής… το διάστημα;!

Γράφουν οι μαθητές Οδυσσέας Ντέιβις, Νίκος Σεφεριάδης και Πολυνείκης Τσακανίκας (Β3)

Η διαχείριση των σκουπιδιών είναι μια πρόκληση για τον σύγχρονο κόσμο, που ξεπερνά τα όρια της γης. Κομμάτια υλικών προερχόμενα από διαστημικές αποστολές, πυραύλους ή και δορυφόρους κατακλύζουν το διάστημα. Παρ’όλη την απεραντοσύνη του διαστήματος, τα διαστημικά σκουπίδια αποτελούν σοβαρή απειλή για τον τεχνολογικό κόσμο που αναπτύσσουμε γύρω από τον πλανήτη μας.
Θραύσματα διαστημικών οχημάτων, που καταστρέφονται ή αποσπώνται, κινούνται με ιλιγγιώδεις ταχύτητες. Η παραμικρή σύγκρουση ενός δορυφόρου ή ενός διαστημικού οχήματος με ένα τέτοιο αντικείμενο μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτες ζημιές, ακόμη και ολική καταστροφή. Με τον τρόπο αυτό, τα διαστημικά σκουπίδια αποτελούν απειλή για την ασφάλεια των δορυφόρων που χρησιμοποιούνται σε κρίσιμες υποδομές, όπως οι τηλεπικοινωνίες. Επίσης, αποτελούν κίνδυνο για την ασφάλεια των διαστημικών ταξιδιών ή την τοποθέτηση νέων δορυφόρων.

Ιανουάριος 1986: Κατά τη διάρκεια της αποστολής STS-61-C του διαστημικού λεωφορείου «Κολούμπια» καταγράφηκε σε τροχιά ένα διαστημικό σκουπίδι τριγωνικού σχήματος.

Οι επιστήμονες αναζητούν λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος, όπως η ανάπτυξη διαστημικών «απορριμματοφόρων» που θα επιτρέπουν τη συλλογή και απομάκρυνση των διαστημικών σκουπιδιών. Άλλες λύσεις που εξετάζονται είναι η ανάπτυξη δορυφόρων, που θα απομακρύνονται με ασφάλεια από την τροχιά τους, χωρίς να αφήνουν κατάλοιπα.
Το πρόβλημα των διαστημικών σκουπιδιών μπορεί να φαντάζει μακρινό στη σημερινή εποχή, εγκυμονεί όμως σημαντικούς κινδύνους για την περαιτέρω εξερεύνηση και ανάπτυξη των διαστημικών δραστηριοτήτων. Η έγκαιρη αντιμετώπισή του θα εξασφαλίσει την ομαλή λειτουργία των δορυφόρων και την ασφάλεια των διαστημικών αποστολών και ταξιδιών στο μέλλον.

Άνθρωπος και φύση: περιβαλλοντικές δράσεις στο σχολείο μας!

Γράφει η μαθήτρια Μαρία Ανδρεάκου (Β1)

Η φύση αποτελεί ένα τέλειο δημιούργημα του ίδιου του Θεού, ένα πραγματικό θαύμα, που χαρίστηκε στον άνθρωπο καθιστώντας τον υπεύθυνο να την φροντίζει! Το φυσικό περιβάλλον που διαμορφώθηκε για να αποτελέσει το «σπίτι» μας, εφοδιάστηκε με όλα τα απαραίτητα συστατικά που θα κάνουν ιδανική και βιώσιμη τη διαμονή μας! Ωστόσο, φαίνεται πως ο άνθρωπος δε συμπεριφέρεται πάντοτε στη φύση με σεβασμό. Ο πλανήτης εκπέμπει «SOS» κι εμείς οφείλουμε να βοηθήσουμε με κάθε τρόπο για τη διάσωσή του- και κατ΄επέκταση για τη δική μας επιβίωση-!

Καθημερινά ενημερωνόμαστε για οικολογικές καταστροφές σε όλο τον κόσμο, για την αλλοίωση του φυσικού περιβάλλοντος και τις συνέπειες που θα έχει αυτή η εξέλιξη στις ζωές μας. Ευτυχώς, ο σύγχρονος άνθρωπος φαίνεται να είναι πιο ευαισθητοποιημένος σε οικολογικά θέματα. Γι’ αυτόν τον λόγο, το σχολείο μας οργανώνει διάφορες περιβαλλοντικές δράσεις. Συγκεκριμένα, την τρέχουσα σχολική χρονιά 2024–25, μαθητές και μαθήτριες δημιούργησαν αφίσες που προωθούν την ανακύκλωση, αναδεικνύουν τη σημασία της και ενημερώνουν για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να γίνεται. Πέρα από αυτό, τοποθετήθηκαν ειδικοί κάδοι ανακύκλωσης σε διάφορους χώρους του σχολείου, αλλά και έξω από τις διδακτικές αίθουσες. Έτσι, μαθητές και εκπαιδευτικοί θα έχουν τη δυνατότητα να ανακυκλώνουν τις συσκευασίες των προϊόντων που καταναλώνουν (χαρτί και πλαστικό). Όλα τα τμήματα του Σχολείου μας θα αναλάβουν εκ περιτροπής τη συγκέντρωση των ανακυκλώσιμων υλικών, τα οποία θα απορρίπτουν σε κάδους που έχουν τοποθετηθεί στις πύλες του Σχολείων μας από τον Δήμο Διονύσου. Επιπλέον, προγραμματίζουμε να γίνει αναλυτική ενημέρωση από φορέα ειδικό στα θέματα αυτά.

Ας έχουμε όλοι υπόψη μας, ότι για να παραμείνει ο πλανήτης μας βιώσιμος, χρειάζεται να τον δούμε σαν ένα τμήμα του εαυτού μας που θέλουμε να φροντίζουμε με τον πιο ασφαλή τρόπο! Άνθρωπος και περιβάλλον είναι δυο κρίκοι άρρηκτα ενωμένοι στην αλυσίδα της ζωής και αν σπάσει ο ένας, αυτομάτως θα διαταραχθεί για πάντα η ισορροπία με ολέθριες συνέπειες…

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν… ο κοσμογυρισμένος αστεροειδής Αστράτος!

Γράφει η μαθήτρια Κατερίνα Μαγκανά (Β2)

Ο Αστράτος (α– στερητικό + στράτα) που, όπως μαρτυρούσε και το όνομά του, συνήθιζε να ξεφεύγει από την πορεία του, δεν ήταν σαν τους άλλους αστεροειδείς. Ενώ οι περισσότεροι από τους συντρόφους του ακολουθούσαν πιστά τις καθορισμένες τροχιές τους γύρω από τον Ήλιο, ο Αστράτος είχε μια ακατανίκητη επιθυμία να εξερευνήσει το σύμπαν! Ήταν γεμάτος περιέργεια και διψούσε για νέες εμπειρίες. Μια νύχτα, ενώ οι υπόλοιποι αστεροειδείς κοιμόντουσαν ήσυχα, ο Αστράτος σκέφτηκε να εκμεταλλευτεί μια κοσμική καταιγίδα με τεράστια κύματα ενέργειας που διέτρεχαν το διάστημα. «Τώρα είναι η ευκαιρία μου!», σκέφτηκε. Με έναν εντυπωσιακό ελιγμό, βούτηξε μέσα στην καταιγίδα, αφήνοντας πίσω του τις ασφαλείς, αλλά μονότονες τροχιές. Η καταιγίδα τον τύλιξε σαν ένας χείμαρρος φωτός και, πριν προλάβει να το καταλάβει, εκτοξεύτηκε στα βάθη του άγνωστου σύμπαντος…
Πόσο χαρούμενος αισθάνθηκε! Ταξίδεψε για χρόνια, συναντώντας φανταστικά πλάσματα και παράξενα φαινόμενα. Επισκέφτηκε νεφελώματα με χρώματα που δεν μπορούσε να φανταστεί πως υπήρχαν, πλανήτες με δαχτυλίδια από κρυστάλλους πάγου και αστέρια που γεννιόντουσαν και πέθαιναν μπροστά στα μάτια του! Συναντήθηκε με εξωγήινους πολιτισμούς, ανέπτυξε φιλικές σχέσεις μαζί τους και απέκτησε γνώσεις. Μάλιστα, σε έναν πλανήτη γεμάτο από πλωτούς ωκεανούς, γνώρισε τα Λουμινέλ, φωτεινά πλάσματα που μιλούσαν με τραγούδια. Έμαθε από αυτά για την αρμονία του διαστήματος, για το πώς κάθε ήχος και κάθε κίνηση είχαν τον ρόλο τους σε ένα κοσμικό τραγούδι. Έμαθε για διαφορετικούς τρόπους ζωής, για διαφορετικές φιλοσοφίες και για νέες τεχνολογίες. Αλλά τα ταξίδια δεν ήταν μόνο εύκολα. Υπήρχαν φορές, που βρισκόταν ολομόναχος σε σκοτεινές περιοχές του διαστήματος, όπου ούτε το φως από τα αστέρια δεν έφτανε! Ένιωθε το βάρος της μοναξιάς και αναρωτιόταν αν είχε κάνει λάθος, που άφησε την τροχιά του…
Όταν τελικά ο Αστράτος επέστρεψε στο ηλιακό σύστημα, τίποτα δεν ήταν πια το ίδιο. Οι άλλοι αστεροειδείς τον κοιτούσαν με θαυμασμό και περιέργεια. Ήταν γεμάτος ιστορίες για κόσμους, πλάσματα και ιδέες, που κανείς τους δεν γνώριζε. Ο Αστράτος έγινε κάτι περισσότερο από έναν περιπλανώμενο αστεροειδή: έγινε δάσκαλος και αφηγητής. Μαζεύονταν όλοι γύρω του ζητώντας να ακούσουν τις περιπέτειές του. Είχε δει τα πιο όμορφα και τα πιο τρομακτικά μέρη του σύμπαντος. Είχε γευτεί τη μοναξιά του διαστήματος, αλλά και τη ζεστασιά της φιλίας. Ο Αστράτος δεν ήταν πια ένας αστεροειδής που είχε χάσει την τροχιά του. Ήταν ο πρώτος που είχε βρει το νόημά του. Δίδαξε στους συντρόφους του ότι, μερικές φορές, αξίζει να αφήνεις τη σιγουριά της πορείας σου, για να εξερευνήσεις το άγνωστο. Ένιωθε μια βαθιά σύνδεση με το σύμπαν και μια βαθιά ευγνωμοσύνη για όλα όσα είχε δει και είχε ζήσει.
Και κάθε φορά που περνούσε από κοντά του ο Ήλιος, ο Αστράτος έλαμπε λίγο περισσότερο. Ήταν σαν το φως του να κουβαλούσε κάτι από όλα όσα είχε δει κι έτσι θύμιζε σε όλους ότι το σύμπαν είναι γεμάτο θαύματα, που περιμένουν να τα ανακαλύψουμε!

Χριστούγεννα στο διάστημα!

Γράφουν οι μαθητές Οδυσσέας Ντέιβις και Νίκος Σεφεριάδης (Β3)

Τα Χριστούγεννα είναι μια από τις πιο αγαπημένες γιορτές του χρόνου. Για τους περισσότερους από εμάς αυτό σημαίνει οικογενειακές συγκεντρώσεις, γιορτές και πολύ φαγητό! Αλλά τι γίνεται, όταν οι αστροναύτες βρίσκονται στο διάστημα; Πώς περνούν τις γιορτές μακριά από τις οικογένειές τους; Ας δούμε τι κάνουν οι αστροναύτες, για να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα, όταν βρίσκονται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS).
Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Γη τα τελευταία 25 χρόνια και έχει φιλοξενήσει πάνω από 270 αστροναύτες. Η παρούσα αποστολή επανδρώνεται με αστροναύτες από τη NASA, την Ιαπωνία, τη Ρωσία και την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία. Ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα για τους αστροναύτες στο διάστημα είναι το φαγητό. Επειδή δεν υπάρχει βαρύτητα, το φαγητό πρέπει να είναι προετοιμασμένο με ειδικό τρόπο, ώστε να μην «πετάγεται» στον αέρα. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων, οι αστροναύτες συχνά παίρνουν μαζί τους ειδικά εορταστικά γεύματα. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει ακόμη και χριστουγεννιάτικη γαλοπούλα ή χριστουγεννιάτικα γλυκά, μπισκότα ή αποξηραμένα φρούτα, τα οποία είναι ειδικά συσκευασμένα, για να καταναλωθούν στο διάστημα.
Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει χριστουγεννιάτικος στολισμός, οι αστροναύτες προσπαθούν να δημιουργήσουν εορταστική ατμόσφαιρα με διάφορους τρόπους. Μπορεί να στολίσουν τον χώρο τους με μικρά χριστουγεννιάτικα διακοσμητικά, αυτοσχέδιες γιρλάντες και κάρτες από τις οικογένειές τους. Έχουν, επίσης, τη δυνατότητα να επικοινωνούν μέσω βιντεοκλήσης με τους συγγενείς τους στη Γη. Με τον τρόπο αυτό, αισθάνονται κοντά στους δικούς τους ανθρώπους και μπορούν να ανταλλάξουν ευχές για τα Χριστούγεννα, ακόμα κι αν βρίσκονται 400 χιλιόμετρα πάνω από τη Γη. Το πλήρωμα του Apollo 8 διάβασε από το Βιβλίο της Γένεσης την παραμονή των Χριστουγέννων το 1968, ενώ περιστρεφόταν γύρω από τη Σελήνη.

Τα Χριστούγεννα στο διάστημα μπορεί να μην είναι όπως τα γιορτάζουμε στη Γη, αλλά οι αστροναύτες βρίσκουν πάντα τρόπους να προσαρμοστούν και να κάνουν τη γιορτή ξεχωριστή. Έτσι, ενώ η ζωή στο διάστημα έχει τις δικές της προκλήσεις, οι αστροναύτες καταφέρνουν πάντα να διατηρούν τη θετική τους διάθεση, να συνυπάρχουν αρμονικά και να μεταφέρουν ένα μήνυμα ειρήνης και συνεργασίας σε όλο τον κόσμο.

Ο «Γαλαξιακός Άτλαντας» της Βασιλικής Παυλίδου…

Γράφει ο μαθητής Πολυνείκης Τσακανίκας (Β3)

Η Βασιλική Παυλίδου, γεννημένη στη Δράμα, έχει ένα στόχο που ξεπερνά κάθε υπαρκτό όριο Αστροφυσικής! Είναι συνεπικεφαλής μιας ερευνητικής ομάδας, μαζί με τον δρ Τόρστεν Ένσλιν από το Ινστιτούτο Αστροφυσικής Max Planck στη Γερμανία και τον καθηγητή Φίλιπ Μερτς από το Πανεπιστήμιο Rwth του Άαχεν στη Γερμανία και στόχος τους είναι να δημιουργήσουν τον πρώτο τρισδιάστατο χάρτη του γαλαξία μας. Έναν χάρτη, που ίσως θα βοηθήσει τον προσανατολισμό των ανθρώπων στο κοντινό διάστημα.
Η χρήση του όρου «Άτλαντας» στον τίτλο του έργου έχει ενδιαφέρουσα σύνδεση με την ελληνική μυθολογία. Ο Άτλαντας, που σήκωνε τον ουρανό στους ώμους του, συμβολίζει την αντοχή και την υποστήριξη του κόσμου. Παρομοίως, ο «Γαλαξιακός Άτλαντας» λειτουργεί ως μια υποδομή κατανόησης, που σηκώνει το βάρος της κοσμικής γνώσης. Λέει η κ. Παυλίδου σε συνέντευξή της: «Παρατηρούμε τα σύννεφα, όμως δεν καταλαβαίνουμε πόσο ακριβώς μακριά είναι από εμάς. Επιπλέον, δεν ξέρουμε την απόσταση μεταξύ τους, ούτε και ποιο είναι μπροστά από ποιο. Έτσι είναι και στο διάστημα.»
Όμως τώρα αυτό έχει αλλάξει. Όπως επισημαίνει, ύστερα από την ερώτηση «Γιατί τα γνωρίζουμε αυτά τώρα;»: «Δεν μπορούσαμε (να μετρήσουμε τις αποστάσεις) μέχρι τώρα για τον εξής λόγο: δεν είχαμε κάποιες απαραίτητες παρατηρήσεις. Είναι σαν να συναρμολογείς ένα μεγάλο παζλ και δεν έχεις τις γωνίες. Τώρα, όμως, έχουμε κάποιες παρατηρήσεις, που μας έδωσαν τις γωνίες. Και αυτές είναι για τα αστέρια και μόνο για τα αστέρια του γαλαξία μας, για τα οποία μπορείς να μετρήσεις – με μια πολύ καλή τεχνολογία – το βάθος τους. Το πόσο μακριά είναι δηλαδή
Με την εξέλιξη της τεχνολογίας εξηγεί ότι μπορεί να εντοπίσει αστέρια και ύστερα σκόνη, η οποία απορροφά το φως και άρα, και αέρια. Έτσι, σιγά σιγά, εκείνη και η ομάδα της θα μπορέσουν να οικοδομήσουν τον γαλαξία.
Αυτό το πρότζεκτ ονομάζεται «mw-atlas» και προβλέπεται να χρειαστούν 10 εκατομμύρια ευρώ μέχρι να ολοκληρωθεί, ένα ποσό το οποίο είναι μικρό σε σχέση με το μεγαλείο του έργου. Μέχρι στιγμής, έχουν χαρτογραφηθεί μικρά κομμάτια γύρω από τον ήλιο. Η Βασιλική Παυλίδου έχει ξεκινήσει τα πρώτα βήματα για το πιο εντυπωσιακό επίτευγμα που έχουμε δει εδώ και χρόνια. Χάρη σε εκείνη, ίσως, σε λίγο να μπορούμε να κοιτάμε τον ουρανό και να ξέρουμε πού βρίσκονται τα πάντα!

Myth2space και «Οι Σεληνίτες» του Λουκιανού!

Γράφει η μαθήτρια Μαρία Ανδρεάκου (Β1)

Ο Λουκιανός, συγγραφέας της αρχαιότητας, υπήρξε πρωτοπόρος της επιστημονικής φαντασίας με το έργο του «Αληθής Ιστορία». Εκεί περιγράφει φανταστικά ταξίδια, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει το ταξίδι του στη Σελήνη και η επαφή με τους «Σεληνίτες». Διδαχθήκαμε πρόσφατα στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών το κείμενο «Οι Σεληνίτες». Στο έργο του αυτό, ο Λουκιανός μάς αφηγείται τις εντυπώσεις του από τη συνάντησή του με έναν εξωγήινο πολιτισμό, όταν το σκάφος του ξαφνικά «αεροδρόμησε» στη Σελήνη. Αρχικά, μας μιλά για το πρότυπο ομορφιάς τους, που είναι να είσαι φαλακρός. Οι Σεληνίτες έχουν μακριά γένια μέχρι τα γόνατα και είναι όλοι μονοδάκτυλοι. Επίσης, δεν έχουν νύχια και όταν γυμνάζονται ή κουράζονται, ιδρώνουν γάλα, από το οποίο φτιάχνουν τα τυριά τους! Επιπλέον, οι πλούσιοι έχουν μάτια σε αποθήκες για όποιον τα χρειαστεί, αν χάσει τα δικά του. Τέλος, κάνει αναφορά σε έναν καθρέφτη, μέσα από τον οποίο φαίνεται η Γη, από όπου και ο ίδιος ο Λουκιανός άκουσε και είδε τους συγγενείς του. Μάλιστα, μας προτρέπει να πάμε κι εμείς εκεί, για να επιβεβαιώσουμε τα λεγόμενά του.
Βρήκα πολύ ενδιαφέρον το κείμενο αυτό! Κατά τη γνώμη μου, όσο περίεργη κι αν είναι η περιγραφή των Σεληνιτών, η αφήγηση του Λουκιανού εντυπωσιάζει κάθε αναγνώστη. Σκεφτείτε ότι η ιστορία αυτή γράφεται σε μια εποχή, που το διάστημα ήταν μόνο μια ιδέα. Η γέννηση του συγγραφέα υπολογίζεται περίπου το 130 μ.Χ., ενώ η πρώτη αποστολή στο φεγγάρι πραγματοποιείται το 1969. Συμπεραίνουμε, λοιπόν, πως η περιέργεια του ανθρώπου να εξερευνήσει το διάστημα, υπήρχε πάντα, όπως και η ύπαρξη εξωγήινης ζωής τον προβληματίζει μέχρι και σήμερα. Πάντως, το έργο του Λουκιανού είναι μια μοναδική γέφυρα ανάμεσα στη μυθοπλασία και την επιστημονική φαντασία προτρέποντάς μας να δούμε το διάστημα ως πεδίο περιπέτειας, εξερεύνησης και φαντασίας!

Myth2space: η πρώτη μας διαδικτυακή γνωριμία με το Γυμνάσιο Νέας Καλλίστης Ροδόπης!

Την Τρίτη 26 Νοεμβρίου 2024 οι μαθητές της Β’ τάξης του τμήματος της Ζώνης Πολιτισμού της κ. Μαρίνας Μηλιδώνη Μαθητική εφημερίδα Σχολεια-ΖΩ»), στο πλαίσιο του προγράμματος Myth2space, είχαν την πρώτη τους διαδικτυακή συνάντηση με το συνεργαζόμενο σχολείο. Πρόκειται για το Γυμνάσιο Νέας Καλλίστης στη Ροδόπη, ένα περιφερειακό σχολείο, στο οποίο η Διευθύντρια κ. Σταυρούλα Κατσιπτσάκη (οικονομολόγος) μαζί με την καθηγήτρια Γαλλικών κ. Ξανθή Μήλιογλου, είναι αντίστοιχα οι υπεύθυνες καθηγήτριες του προγράμματος. Η πρώτη αυτή τηλεδιάσκεψη ήταν μία «συνάντηση» γνωριμίας, ώστε να μπορέσουν οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί να συστηθούν και να παρουσιάσουν το σχολείο τους.

Θα ακολουθήσουν άλλες τρεις τηλεδιασκέψεις, στις οποίες θα παρουσιαστεί η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε, όπως και οι εργασίες των παιδιών. Δεδομένου ότι στόχος του σχολείου μας είναι η εξωστρέφεια, η επαφή μας με το Γυμνάσιο Νέας Καλλίστης, ένα σχολείο τόσο μακριά από το δικό μας, με 12 εκπαιδευτικούς και συνολικά λιγότερους από 40 μαθητές, ήταν πάρα πολύ ενδιαφέρουσα. Οι εντυπώσεις των παιδιών, εκατέρωθεν, ήταν πολύ θετικές και ο ενθουσιασμός τους μεγάλος. Ανυπομονούν για την επόμενη τηλεδιάσκεψη!